Texnik tizimlarda axborot texnologiylari

Tarmoq xizmati 
Tarmoqda bir necha xil serverlar bo'lishi mumkin. Kompyuter tarmog'i o'z mijozlariga qanday 
xizmatlar turkumini taklif etishi, ulaming xizmati qanday bo'lishi juda muhimdir. Ular bilan 
tanishamiz: - fayl - server - mijozga axborot saqlash qurilmalarida saqla-nuvchi fayllardan 
foydalanish imkonini beradi. Server barcha ishchi stansiyalardan fayllaiga kirish imkonini 

---

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA JARAYONLARNI MATEMATIK MODELLASHTIRISH 
berishi zarur. Bunda bir vaqtning o'zida turli stansiyalardan bir xil so'rov kelganda, axborotlami 
himoya qila olish vazifasi ijobiy hal etiladi; 
- print-server umumiy holda ko'pgina mijozlarga bir nechta printer orqali xizmat ko'rsatishni 
ta’minlaydi. Bunda server chop etiluvchi axborotlami qabul qila olishi va ularni navbati bilan 
chop etishga chiqarishi kerak; 
- faks-server - mijozlarga faks-modem telefon tarmoqlari bilan mujassam tarmoqli xizmat 
ko'rsatishni ta’minlaydi. Bu go'yo axborot chiqarishga o'xshaydi (printer kabi). Faks-server olgan 
faksimil xabarlar alohida tarmoqda qayta ishlanadi. Bundan tashqari, tarmoqda quyidagi 
xizmatlar bo'lishi mumkin: 
- elektron pochta (E-mail) - mijozlar o'rtasida, ular bir-birlaridan qancha uzoqlikda 
joylashgariligidan qat'i nazar, axborot almashishni ta’minlaydi. Bu yerda jarayon xuddi oddiy 
pochta kabi kechadi. Elektron xat o‘z adresiga ega. Uni jo'natuvchi desak, qabul qiluvchi ham o'z 
adresiga ega. «Xat» pochta qutisi (ya’ni pochta serveri)ga tashlanadi va pochta serverlar 
sistemasi yordamida qabul qiluvchi pochta qutisiga yetkaziladi, ya’ni bu yerda uzatuvchi va 
qabul qiluvchining maxsus kataloglari mijozga xizmat qiluvchi kompyuterda joylashtirilgan 
bo'ladi. Shu tariqa xatlar fayllar sifatida uzatiladi. Ohang, tovush kartalari yoki ovozli modemlar 
hatto tovushlarni ham uzatish imkonini beradi; 
- bevosita muloqot (Chat), bunda aniq vaqtda maxsus dastur ta’minoti yordamida ikki yoki 
undan ortiq mijozlar o'zaro axborot almashinishi tushuniladi, ya’ni bir kompyuter klaviaturasida 
terilgan axborotlar ayni vaqtning o'zida boshqa kompyuter ekranida paydo bo'laveradi. Raqamli 
videokameralar, 
tovushli 
kartalar, 
mikrofonlar, 
multimedia 
vositalarini 
qo'llaganda 
videokonferensiyalar o'tkazish imkoniyati tug'iladi. Bunday holatlarda kompyuterlar yuksak 
unum-dor va tarmoqning o'tkazish qobiliyati kuchli bo'lishi lozim.