Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

Xabar M
Hesh H 
87-rasm. Heshni shakllantirish sxemasi 
 
Hesh-qiymat 
h(M)
- habar 
M
ning daydjesti, ya’ni ixtiyoriy uzunlikdagi asosiy xabar 
M
ning xichlantirilgan ikkilik ifodasi. Heshlash funksiyasi o’lchami megabayt va undan 
katta bo’lgan imzo chekiluvchi hujjat 
M
ni 128 va undan katta bitga (xususan, 128 yoki 
256 bit) zichlashtirishga imkon beradi. Ta’kidlash lozimki, hesh-funksiya 
h(M)
qiymatining hujjat 
M
ga bog’liqligi murakkab va hujjat 
M
ning o’zini tiklashga imkon 
bermaydi. 
Heshlash funksiyasidan xabar o’zgarishini payqashda foydalanish mumkin, ya’ni u 
kriptografik nazorat yig’indisini (o’zgarishlarni payqash kodi yoki xabarni 
autentifikatsiyalash kodi deb ham yuritiladi) shakllantirishga xizmat qilishi mumkin. Bu 
sifatda hesh-funksiya xabarning yaxlitligini nazoratlashda, elektron raqamli imzoni 
shakllantarishda va tekshirishda ishlatiladi. 
Hesh-funksiya 
foydalanuvchini 
autentifikatsiyalashda 
ham 
keng 
qo’llaniladi.Axborot havfsizligining qator texnologiyalarida shifrlashning o’ziga hos usuli 
bir tomonlama hesh-funksiya yordamida shifrlash ishlatiladi.Bu shifrlashning o’ziga 
hosligi shundan iboratki, u mohiyati bo’yicha, bir tomonlamadir, ya’ni teskari muolaja - 
qabul qiluvchi tomonda rasshifrovka qilish bilan birga olib borilmaydi.Ikkala taraf 
(jo’natuvchi va qabul kiluvchi) hesh-funksiya asosidagi bir tomonlama shifrlash 
muolajasidan foydalanadi.