Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

 
Ekspert tizimini yaratish moduli va ekspert tizimi qobigʻi 
 
Tizimni yaratish moduli.
U qoidalar toʻplamini yaratish uchun xizmat qiladi. 
Tizimni yaratish modulining asosi boʻlgan ikkita yondoshuv mavjud: 
dasturlashtirishning algoritmik tilidan foydalanish va ekspert tizimi qobigʻidan 
foydalanish. 
Bilimlar bazasini tasavvur etish uchun maxsus LISP va PROLOG tillari ishlab 
chiqilgan, garchi bundan boshqa xar qanday ma’lum algoritmik tildan foydalanish mumkin 
boʻlsa xam. 
Ekspert tizimi qobigʻi.
Tegishli bilimlar bazasini yaratish orqali ma’lum bir 
muammoni xal etishga moslashgan tayyor dasturiy muxitni ifodalaydi. Koʻpgina xollarda 
qobiqdan foydalanish dasturlashdan koʻra tezkor va osonroq tarzda ekspert tizimini 
yaratish imkonini beradi.
Ekspert tizimining afzalliklarini 
tajribali mutaxassislarga qiyoslab shunday bayon 
etish mumkin:
1) erishilgan puxta bilim, asos yoʻqolmaydi, u xujjatlashtirishi, uzatilishi, ijro etilishi 
va koʻpayishi mumkin; 
2) nisbatan mustaxkam natijalarga erishiladi, insondagi xissiy va shu kabi boshqa 
ishonchsiz omillar boʻlmaydi; 
3) tizimning ishlab chiqish qiymati yuqori, lekin ekspluatastiya qiymati past. 
Umuman qiyoslaganda esa u yuqori malakali mutaxassislardan koʻra arzonroq tushadi. 
Yangi qoida va konstepstiyalarga, ijodkorlik va ixtirochilikka unchalik 
moslashmaganligi xozirgi ekspert tizimining kamchiligidir. Koʻp xollarda bu tizim yuqori 
malakali mutaxassislar oʻrnini bosa oladi, ammo ba’zan past malakali ekspertga muxtojli 
joylar xam boʻlib turadi. Ekspert tizimi eng oxiridagi foydalanuvchining kasb 

---

imkoniyatlarini kengaytirish va koʻpaytirish vositasi boʻlib xizmat qiladi.
Ochigʻi, bu tizim muayyan bir predmet soxasida mutaxassis-ekspertlar darajasidagi 
bilimni namoyish etmogʻi kerak. Tizim yaxshi echimlarni kerakli darajada topa olmaydi, 
lekin predmetni keng anglaydi.