Texnik jihatdan tartibga solish tizimlarining sifatni boshqarishdagi o

Texnologik talabi - mahsulotni berilgan sifat ko'rsatkichlarida minimal xarajatlar bilan tayyorlash, ekspluatatsiya qilish va ta'mirlashga moslanganligidir.

Estetik talabi - mahsulot yoki xizmatlarga inson shakllar alomat-larini his etishining ijtimoiy-madaniy ahamiyati, badiiy bezash bilan ifodalash yo'llaridir.

Tavsif— obyekt xossalarining farqlanishi.

Sifat va miqdoriy tavsiflarga bo'linadi.

Sifat tavsifi - bu mahsulotning shakli, materialning rangidir.

10

Miqdoriy (parametrlar) tavsif - sifatni baholash uchun va mahsulotdan foydalanish shartlari (avtomobilning tezligi, dvigatelning quvvati) va o'matilgan sohasi uchun qoilaniladi.

"Texnik jihatdan tartibga solish to'g'risida"gi qonunga muvofiq, mahsulot yoki xizmatlarning xavfsizligini ta'minlash, atrof-muhit, hayot, sog'liq va mol-mulk hamda mahsulotlaming o'zaro almashinuvchanligi va moslashUvchanligi uchun texnik reglamentlarda belgilanadigan talablar davlat boshqaruvi organlari va xo'jalik faoliyati subyektlari rioya qilishi uchun majburiy bo'lib hisoblanadi. Majburiy talablarga nazorat usullari, tovar bilan muomala qilish qoidalari to'g'risida va mahsulotning xavfsizligi haqidagi axborot berish yo'llari sifatida tamg'alash talablariga mahsulotning mosligi tegishli bo^Madi.

1.2.2. Sifatni kvalimetrik baholash. Mahsulot sifati ko'rsatkichlari. Sifat darajalari

Sifatni miqdoriy baholash usullarini birlashtiruvchi ilmiy soha kvalimetriya deb ataladi.

Kvalimetriyaning asosiy vazifalari quyidagicha:

• 
  Mahsulotning kerakli sifat ko'rsatkichlari nomenklaturasini va
  ulaming optimal qiymatlarini aniqlash;
  
• 
  Sifatni miqdoriy baholash usullarini ishlab chiqish;
  
• 
  Vaqt davomida sifat o'zgarishini hisobga olish usullarini yaratish;
  

- Sifat gradatsiyalari (navi, sorti)ni modellashtirish.
Mahsulotning sifat ko'rsatkichlari uning sifatiga kiruvchi mahsulot-

ning bitta yoki bir nechta xossalarini miqdoriy tavsifi bo'lib hisoblanadi. Sifat ko'rsatkichi iste'molchining u yoki bu (talabini) qanoatlanishiga mahsulotni yaroqliligini miqdoriy tavsiflaydi.

Mahsulotning iste'mol xossasi iste'molchi uchun yanada muhim va ahamiyatli bo'lgan shu ko'rsatkichlarning yig'indisini tavsiflaydi.

Barcha sifat ko'rsatkichlarini miqdor bo'yicha tavsiflanadigan xossa-lari yagona, kompleks, aniqlanadigan va integralli ko'rsatkichlarga bo‘linadi.

Yagona sifat ko'rsatkichi mahsulotning bitta xossasini tavsiflaydi. Masalan, tezlik, iste'mol quvvati va h.k..

Kompleks sifat ko'rsatkichi mahsulotning bir nechta xossalarining yig‘indisini tavsiflaydi. Masalan, ishonchlilik, televizomi namunaviy sinash jadvalida ko'rish va boshqalar.

11