Texnik ijodkorlik va dizayn fanidan amaliy mashg`ulotlarni bajarish uchun uslubiy tavsiyal

Tugunchalarni hosil qilish.
 
Tugunchali to`qishning quyidagi xillari keng tarqalgandir: to`qimachilik, 
tikuvchilik, galstuk tugunchasi, dengizchilar tugunchalari. Ularning har biri o`ziga 
hos vazifani bajaradi. Tugunchalarning oddiy va ikkilangan turlari bo`lib, oddiy 
tugunchalarda iplar faqat bir marotaba, ikkilangan tugunchalarda esa ikki marotaba 
to`qiladi.
Tekis tuguncha. 
Tekis tugunchani 4ta ipdan hosil qilinadi, ulardan o`rtadagi 
2ta asosiy (vertikal) ip qimirlatilmaydi, shuning uchun ularni ishlashda qulay 
bo`lishi uchun buyum uzunligiga qo`shimcha 5 6 sm qilib kesib olinadi. 
Ikki chetidagi ishchi iplar asosiy iplardan 4 barobar uzun bo`ladi. SHunga 
ko`ra to`qiladigan ipni shunday bukib asosiy ipga mahkamlash kerakki, bunday 
asosiy ipning uzunligi butun ip uzunligining 1/5 va
 
ishchi ipning uzunligi butun 
ip uzunligining 4/5 qismini tashkil qilsin.
Bir gal chap tomondan, bir gal o`ng tomondan to`qilib, bir tuguncha hosil 
qilinadi.tugunchani hosil qilish uchun o`rtadagi asosiy iplarni to`g`ri tortiladi, o`ng 
tomondagi ishchi ipni o`rtadagi asosiy iplar ustidan o`tkazilib, chap tomondagi 
ishchi ip tagiga qo`yiladi (5 rasm).
CHap tomondagi ishchi ipni o`rtadagi asosiy va o`ng tomondagi ishchi iplar 
orasidan o`tkazib olinadi (5 rasm).

---

70 
Ikkinchi gal esa xuddi shunday chap tomondan to`qiladi. CHap tomondagi 
ishchi ip o`rtadagi asosiy iplar ustiga va o`ng tomondagi ishchi ip tagidan 
o`tkaziladi, o`ng tomondagi ishchi ipni o`rtadagi asosiy va chap tomondagi ishchi 
iplar tagidan o`tkazilib, dioganali bo`yicha chap tomondagi va o`rtadagi iplar 
orasidan o`tkazib to`qiladi (6 rasm). Tugunchani qattiq tortiladi. O`rganish qulay 
bo`lishi uchun ushbu tugunchadagi chetki ishchi iplarni har doim o`rtadagi asosiy 
iplar ustiga qo`yilishini bilib olish kerak. 7 rasmda ko`rsatilganidek, tuguncha 
ustiga tuguncha hostl qilib to`g`ri bog`ich hosil qilamiz. 7 rasm, a da tekis 
tugunchani chap tomondan, b da esa o`ng tomondan boshlanishi, d rasmda uning 
tayyor holatdagi ko`rinishi ko`rsatilgan. Bunday tekis tugunchani ikkita ipdan ham 
hosil qilish mumkin. Bajarilish tartibi xuddi 4ta ip bilan bajarilgan tekis tugunga 
o`xshash bo`ladi (8 rasm).