Olamning tuzilish nazariyasi. Geosentrik va geliosentrik nazariyalar Yerning sharsimon ekanligini kim aytgan?
Aristotel
Pifagor
Ptolemey
Arastu
III-asrda birinchilardan bo’lib yer meridian yoyining uznuligini kim o’lchagan?
Eratosfen
Gipparx
Jordano Bruno
Pifagor
“Meagale sintaksis” asarining tuzuvchisi?
Aristotel
Arastu
Gipparx
Ptolemey Geosentrik nazariyaga asosan olamning markazida nima turadi? Yer
Oy
Bo’shliqqa ega
Quyosh
“geodeziya”,”qonuni ma’sudiy”, “yulduz ilmi” asarlari muallifi?
Al baltoniy
Beruniy
Xorazmiy
Ibn sino
Venera fazalarini kashf etgan olim qaysi qatorda to’g’ri berilgan ?
Ptolemey
Galiley
Aristotel
Beruniy
“Osmon pokizasi” hisoblangan Quyoshning dog’larini topgan inson?
Galiley
Arastu
Beruniy
Aristotel
Geliosentrik nazariyani asoschisi?
Galiley
Ptolemey
Kopernik
Gipparx
Geliosentrik nazariyaga ko’ra olamning markazida… turad?
Oy
Yer
Merkuriy
Quyosh
Beruniyning qaysi asarida yevropa va osiyodagi deyarli barcha xalqlarning turli davrlariga tegishli taqvim tizimlari bayon qilingan?
Xronologiya
Geodeziya
Qonuni masudiy
Yulduz ilmi
Mavzu: Vaqt va uni o’lchash Inson oniga bog’liq bo’lmagan obyektiv borliqqa … deyiladi?
Vaqt
Fazo
Chegara
Olam
Vaqt necha guruhga bo’linadi?
3
2
4
5
Astranomik vaqtning turlari qaysilar?
Quyosh vaqti
Yulduz vaqti
Efimerik vaqt
H J T Yer o’z o’qi atrofida aylanishi davomida har 400 yilda 1 sekundga uzayayotganligini qaysi olim hisoblab topgan?
Nyuton
Ptolomey
Kopernik
Nyuton O’rtacha quyoshning soat burchagiga … vaqti deyiladi?
Haqiqiy quyosh vaqti
O’rtacha quyosh vaqti
Poyas vaqti
Dikrit vaqti
Bahorgi teng kunlik nuqtasining kuzatuvchi meridianidan 2 marta ketma ket kesib o’tishi uchun ketgan davrga … sutkasi deyiladi.
Yulduz
O’rtacha quyosh
Haqiqiy quyosh
B va c javoblar
Yulduz sutkasi Quyosh sutkasidan necha minutga kichik
4
5
6
7
Yer shari necha poyasga bo’lingan?
30
32
24
25
Qo’limizdagi soatlar qaysi vaqtga asoslangan?
Poyas vaqtiga
Haqiqiy quyosh vaqtiga
O’rtacha quyosh vaqtiga
Mahalliy vaqtga
Haqiqiy quyoshning soat burchagi… vaqti deyiladi.
haqiqiy quyosh vaqti
o’rtacha quyosh vaqti
atom vaqti
poyas vaqti
Ma’ruza Kirish Osmon yoritkichlarining fizik tuzilishi, ularning yuza va atmosfera qatlamlarida ro’y berayotgan fizik jarayonlrni o’rganuvchi astranomiya bo’limi… deyiladi.
Astrometriya
Astrofizika
Kosmologiya
Kosmogoniya
Osmon yoritkichlarining gamma nurlarini tekshiradigan bo’limi …
Gamma astonomiya
Rentgen astronomiya
Radiastranomiya
A va c javoblar
Radiapazonga to’g’ri keladigan va bu diapazonda tekshirishlar bajaradigan bo’lim…
Gamma astonomiya
Rentgen astronomiya
Radiastranomiya
T J Y
Roentgen nurlairini tekshiradigan astranomiya
Gamma astonomiya
Rentgen astronomiya
Radiastranomiya
A va c javoblar
Eng katta teleskoplarga ega o’lgan obseravtoriya qayerda qurilgan?
Chili
Germaniya
AQSH
Rossiya
Hozirgi kunda eng katta teleskop qaysi?
EKT
Very large
XAbbl
VLT “Chandra” nomli teleskop nechanchi yilda uchirilgan?
1990 y
1998 y
1993 y
2000 y
Kosmik teleskoplar yordamida Quyoshni tekshirishlar necha yil oldin boshlangan?
40
30
34
44
Quyosh spektrida spectral chiziqlarni birinchi bo’lib kim ro’yhatga olgan?
Frangofer
Kirxgof
Bunzen
Nyuton
Labaratoriya binosi mehmonhona minoradan necha metr uzoq joylashishi kerak?
100 m
250 m
300 m
430 m
Vaqt va uni o’lchash Soat va uning turlari Uxlayotgan odamni oyog’ini qitiqlab uyg’otadigan soatni kim kashf qilgan?
Leonardo da Vinchi
Gyugens
Kumebin
Galiley
Zamonaviy mehanik soatni kim yaratgan
Galiley
Gyugens
Nyuton
Kumebin
Birinchi suv o’tkazmaydigan “roleks olster” soatini kim yaratgan?
Gyugens
Uilsdorf
Eskalanjen
Libbi
Dunyodagi birinchi gapiradigan soat qayerda kashf qilingan?
Uilsdorf
Gyugens
Essen
Parij rasadhonasi Dunyodagi ilk atom soatni kim yaratgan?
Uillord Libbi
Eskalanjen
Uildsdorf
T J Y
Ilk atom soati bir yil davomida qancha sekundga adashadi?
0.2 sek
0.001
0.0002
0.0001 Luis Essen tomonidan yaratilgan soat necha yilda 1 soniyaga adashadi?
400
305
300
380
Ilk electron soatlar qayerda soyuvga chiqarilgan ?
AQSH
Germaniya
Shveysariya
Buyuk britaniya Dastlabki elektr soat vatani? AQSH
Yaponiya
Rossiya
Gollandiya
Tovuq tuxumidek keladigan murakkab mehanizmli mehanik soatni kim yaratgan?
Galiley
Kumebin
Gyugens
U.Lsdorf
Mavzu: Kalendarlar . Era qanday ma’noni anglatadi?
Lotincha “ayrim son” boshlang’ich raqam
Arabcha yil hisobi
Forscha “hayot boshi”
T J Y
Milod so’zining ma’nosi?
Boshlang’ich raqam
Yil hisobi
Tug’ilish yangi
Forscha ayrim son
Yer tarihida yer va tog’ jinslari o’simliklarning paydo bo’lishi bilan bog’liq bo’lgan era?
Astralogik
Geologik
Sigir
Egizaklar
Quyosh taqvimi qayerda vujudga kelgan
Xitoyda
Bobilda
Mesopatamiyada
Misrda
Hozirgi kunda qaysi taqvim butun jahon taqvimi hisoblanadi?
Quyosh taqvimi
Grigoryan taqvimi
Yulian
Umar Hayyom
Yulian taqvimi qachondan boshlab istemolga kiritilgan?
Eramizdan oldingi 45 yil 1-yanvardan
Eramizdan oldingi 30 yil 1 martdan
Eramizdan oldingi 35-yil 1-dekabrdan
Yulian taqvimigacha yil qanday boshlangan?
1-fevraldan
1-sentabrdan
1-martdan
1-dekabrdan
Yulian tavimi bo’yicha yilning davomiyligi necha sutka
365.24
365.25
365.22
365.23
Grigoryan taqvimida yil uzunligi nehca sutka?
365.2422
365.2522
365.2523
365.2425 Eng uzun kun?
21-22 mart
21-22 iyun
2122-iyul
21-22 avgust
MAvzu: Yulduz turkumlari.
Yerdagi va afsonalaridagi prredmetlarni ifodalovchi yulduzlar sohasiga… deyiladi?
Yulduz turkumlari
Yangi yulduzlar
Absolute yulduz kattaligi
Yulduz todalari
Osmon gumbazi nechta yulduz turkumiga bo’lingan?
80
40
88
85
Yulduz turkumining nomlarini kimlar qo’ygan?
Sayyohlar. Cho’ponlar
Savdogarlar. Matematiklar
Astranomlar
B J T Yulduz turkumlari nimalarning nomiga qo’yilgan
Grek afsonalari qahramonlari nomi
Shaklni eslatuvchi buyum nomiga
Hayvon nomlariga
B J T Turkumdagi eng yorug’ yulduz qanday harf bilan belgilanadi?
α
β
γ
δ
Massasi jihatidan eng kichik yulduz qaysi qatorda ?
Vol №495
Keypar
Leyten
Ross614 Quyoshning ko’rinma yulduz kattaligi qanchaga teng?
-26.10
-26.78
-25.78
-25.18
Quyoshning absolut yulduz kattaligi qnchaga teng?
+4.8
+4.1
+4.9
+5.0
Eng yorug’ yulduz Regulning ko’rinma yulduz nechaga teng?
+1.35
+1.4
+1.26
+1.31
Maydoni jihatidan eng katta yulduz turkumi qaysi?
Parizod
Katta ayiq
Pegas
Gidra
Mavzu: Fotometrik tushunchalar.
Yoritkichlarning yorug’ligi kuzatish joyida u hosil qilayotgan … bilan belgilanadi.
Yoritilganlik
Yorug’lik bosimi
Yorug’lik kuchi
Fazoviy burchak
Yoritilganlik qanday birlikda o’lchanadi?
Sham
m2
lyuks
kandella
Yorug’lik kuchi bir kandellaga teng bo’lgan manba bir steradian fazoviy burchak ichida … oqim hosil qiladi?
Bir sm2
Bir lyumen
Bir lyuks
Bir amper
Yulduziy kattalikni ajratishda uning son qiymati darajasiga qaysi harf yozib qo’yiladi?
N
E
T
M Yulduziy kattalik yulduz nuri kuzatish joyida hosil qilgan yoritilganlikni belgilaydi va uni o’lchash topilgan miqdor … deb ataladi.
Ko’rinma yulduz kattaligi
Absolute yulduz kattaligi
Yoritilganlik
Yoritilganli kuchi
Ikkita yulduz hosil quilayotgan yoritilganlik bir biridan necha marta farq qiladi?
4
3.5
3.0
2.5 Yulduziy kattaliklar shkalasi yoritilganlik shkalasiga qanday bog’langan?
To’g’ri
T eskari
Bog’liq emas
T J Y
Odam ko’zi singari spectral sezgirlikka ega bo’lgan fotometr yordamida o’lchanadigan yulduziy kattalik …. Deb ataladi?
Ravshanlik
Ko’rinma yulduziy kattalik
Absolute hatolik
Visual kattalik
Vizual yulduziy kattalik qaysi harf bilan kattalik bilan belgilanadi?
A
B
M
D Qaysi sayyoralarning visual yuulduziy kattalikalri har doim manfiy?
Mars va Yupiter
Yer va NEptun
Pluton va Neptun
Yupiter va Venera
Mavzu: Astrofizikada keng qo’llaniladigan kvant fizikasi tushunchasi. Osmon yoritgichlarining spektrinima orqali olinadi
a) Teleskopga ornatilgan spektrolgaf
b) Teleskop
c) Mikraskop
d) To’g’ri javob yoq
Quyosh spektrlari qora chiziqlar bilan kesilgan tutash rang barang spektrdan iboratligini kim aniqlagan?
Nyuton
Kirxgof
Fraungofer
Bunzen
Quyosh spektrlari qora chiziqlari tabiatini Kirxgof va Bunzen nechanchi yil isbotlagan?
1890
1859
1872
1838
Qachon atmosfera notiniq bo’ladi?
Yutish koyfisenti katta bo’lsa
Yutish koyfisenti kichik bo’lsa
Yutish koyfisenti 0 ga teng bo’lsa
Nurlanish yutish koyfisentlari nimaga bog’liq ?
Nurlanish kuchiga
Nurlanish to’lqin uzunligiga
Yoritilganlikka
Nurlanish chastottasiga
Gamma nurlarning to’lqin uzunliklari qanchaga teng
0.1 Hmdan katta
0.001 Hm dan kichik
Yer atmosferasi nechta tiniqlik darchasiga ega?
4
2
7
5
Yer atmosferasi tiniqlik darchalarini ko’rsating?
Gamma va Optik
Ultrbinafsha va gamma
Optik va radio
Radio va ultrabinafsha
Elektron tezligi yorug’lik tezligidan ancha past bo’lishidan hosil bo’lgan nurlanish?
Sinxlotron
Spontan
Siklatron
No issiqlik
Elektron tezligi yorug’lik tezligidan yaqin bo’lsa tormozlanish natijasida hosil bo’lgan nurlanish…
Siklotron
Sinxrotron
Noissqilik
T J Y
Mavzu: Teleskoplarning asosiy ko’rsatkichlari Quyoshning ko’rinma yulduziy kattaligi nechaga teng?
Mo=-23.5 m
Mo=-22.7 m
Mo=-20.5 m
Mo=-26.8 m Tim qorong’u tungi osmon bir yoy minuti kvadrat yuzasini yorug’ligi qanchaga teng?
Mo=12 m
Mo=13 m
Mo=17 m
Mo=14 m Linzali teleskop qanday nomlanadi?
Reflector
Refraktor
Mikroskop
T J Y
Ko’zguli teleskop qanday nomlanadi?
Reflector
Refraktor
Mikroskop
teleskop
Reflektorning nur yig’uvchi qismi yana qanday nomlanadi?
Fokal tekislik
Optik o’q
Bosh ko’zgu
Bosh optik o’q
Tasvirning sirt yorug’ligi teleskop focus masofasiga qanday bog’langan?
Too’g’ri
Teskari
Teng
T J Y
Ob’ektiv diametrini uni focus masofasiga nisbati A=D/F teleskopning … deyiladi.
Aperturasi
Yorug’lik kuchi
Optik kuchi
Okkulyari
Polomer teleskopi qo’lbola kameraga nisbatan necha marta ko’p foyda beradi?
100 000
90 000
80 000
70 000
Pirpirashlar tebranishlar ta’sirida katta ekspozisiya vaqti bilan olingan yulduz ta’siri … tasvir deb ataladi.
Haqiqiy tasvir
Mavhum tasvir
Turbulent tasvir
A va b favoblar
Optik sistema qurollanmagan ko’zga nisbatabn beradigan foyda sistemaning … deb ataladi?
Focus masofasi
Optic kuchi
Optic quvvati
Zehn kuchi
Mavzu: Optik aberasiyalar va ularning tasvirga ta’siri. Necha xil aberassiya bor?
2
3
4
5
Har xil optic sirtlardan har xil burchak ostida tushish, sinish va qaytish tufayli ro’y beradigan aberassiyalar qanday aberasiyalar ?
Fizik aberassiya
Geoometrik aberasiya
Reley sharti
T J Y
Faqat optic o’qdan tashqarida kuzatiladiga aberasiyalar qaysilar?
Koma
Astigmatism
Distorsiya
B J T
Linzaning sindirish koyfisenti nurning to’lqin uzunligiga bog’liqligi bilan ro’y beradigan aberassiya…?
Koma
Distorsiya
Xromatik
Sferik
Agar kuzatishlar monoxramatik nurda bajarilgan bo’lsa, xromatik aberassiyaning ta’siri qanday bo’ladi?
Kuchli ta’sir qiladi
Ta’siri bo’lmaydi
Sezilarli darajada ta’sir qiladi
T J Y
Axromatik ob’ektivning focus masofasi yakka linzali obektivnikidan focus masofasi qanchaga teng
F ≈ 1.12 D2 (D,sm)
F ≈ 1.2 D2 (d,sm)
F ≈ 2.1 D2 Axromatik obyektivning focus masofasi yakka linzali obyektivnikidan necha martaga farq qiladi?
15
16
17
18
Ko’zguli obyektivlarda xromatik oberasiyalar qanday bo’ladi?
Kuchli
Bo’lmaydi
Sezilrli darajada
T J Y
Sferik sirtga ega bo’lgan botiq ko’zguda, shuningdek sferik sirtlarga ega ?
Astigmatism
Linzalardan
Nyuton tizimida parabolik bosh ko’zgusining fokusi oldiga, uning optik o’qiga qanday burchak ostida kichik yassi ko’zgu o’rnatiladi?
60
30
45
90
Yetarli darajada keng va yaxshi sifatli ko’rish maydoniga ega bo’lgan reflector kimlar tomonidan ishlab chiqilgan?
Nyuton va Gregori
Richi va Kreten
Nyuton va KAssegren
T J Y
Richi va Kasegren tizimining optik kuchi Kassegren teleskoplarnikidan necha martaga katta?
1.5
2.5
3
2 RECKI teleskopining ko’zgusining diametric necha metr?
10
11
12
10.5
Koz’gudan linzali (katodioptrik) teleskoplar. Shmidt teleskop tizimi qachon ishlab chiqilgan/
XX asrning 20 yillardia
XX asrning 50 yillarida
XIX asrning 40 yillarida
XIX asrning oxirlarida
Shmidt teleskopida nur yig’uvchi sifatida nima qo’lllaniladi?
Botiq linza
Yig’uvchi linza
Sferik ko’zgu
T J Y
Eng katta shmidt kamerasi qayerda o’rnailgan?
AQSH
Germaniya
Italiyada
Rossiyada
Germaniyadagi shmidt kamerasini ko’rish maydoni qanchaga teng
3.04*3.04
3.05*3.05
3.06*3.06
4.00*4.00
Maqsutov teleskopi nechanchi il kashf qilingan?
1953
1955
1952
1941 Maqsutov teleskopi sirtlarining egrilik radiuslari ayirmasi ∆R=R1-R2 qalinligigning qancha qismiga teng?
0.6 - 0.7
0.7-0.8
0.5-0.6
0.9-1
Maqsutov teleskopi meniskvning diametri necha santimetr?
80
70
75
83
Ko’zguning markazidan unga va fokal tekislikka tik xolda o’tuvchi chiziq … deb ataladi.
Teleskopning optik kuchi
Teleskopning fokal tekisligi
Teleskopning optik o’qi
T J Y
Teleskopni gorizontal va vertical o’qlar atrofida aylantirishni ta’minlaydigan qurilma?
Azumutal qurilma
Ekvatorial qurilma
Optik qurilma
Teleskop tizim
Azimutal qurilma asosan qaysi teleskoplarda qo’llaniladi?
Katta optik teelskoplarda
Radioteleskoplarda
A va B javoblar
Radioteleskoplar va ularning asosiy ko’rsatkichlari
aeada Radioteleskop necha qismlarini sanab bering?
Antenna pryomnik
Antenna koz’gudan
Pryomnik ko’zgudan
Faqat antennadan iborat
Radionurlanishda radio kvantlar necha eV gacha yetadi?
2mkeV dan 2 milli eV gacha
1mkeV dan bir necha milli eV gacha
3mkeVdan 2.5 milli eVgacha
2mkeVdan 1.5 milli eV gacha
Yer atmosferasining radiodarchasi kengligi qancha Mgs teng?
10
100
1000
10000
To’lqinning quvvati tayoqchalarga tik yo’nalishlarda maksimal qiymatga va tayoqchalar yo’nalishida nol qiymatga ega bo’ladi. Yo’nalishlar bo’yicha quvvatni taqsimlanishi antennaning … deb ataladi?
Yo’nalishlar diagrammasi
Yo’nalishlarning maksimal qiymati
Yo’nalishlarning minimal qiymati
Almashtirilishlar prinsipi
Radioteleskoplarda pryomnikning o’tkazish polosasi necha Gs atrofida?
10
100
1Mgs
1000Mgs
Pryomnikning o’ztkazish polosaasi optik nurlanish priyomnigi o’ztkazish polosasidan qanchaga farq qiladi?
Mln. Marta kichik
Mln.marta katta
Teng
Yuz marta katta
Doira shakldagi parobolik antennaning yo’naltirish diagrammasi qanday ko’rinishga ega?
Uchburchak
Giperbolik
Parabolic
Konussimon Doira shakldagi parobolik antennaning yarim maksimal intensivlikda kengligi qanchaga teng?
Θ1/2=600 λ/D
Θ1/2=900 λ/D
Θ1/2=450 λ/D
Θ1/2=300 λ/D
Zomin tumanidagi radioteleskopning diametri necha metrga teng?
80
70
90
100
Antennalar bir birlaridan o’nalb kilometr uzoqlikda joylashtirilgan radioteleskop …. deb ataladi.
Radiointerferometr
Antennaning effektiv yuzasi
Interferometrning ba’zisi
Antennaning yo’nalitirish diagrammasi
Kosmik astrofizik tekshirish asboblari
Viktor Gess qachon 3 ta elektroskop o’rnatilgan havo sharida 5000 m balandlikda ko’tarildi?
1900 yilda 7-sentabrda
1901 y 5-martda
1912 y 7-avgust
1910 yil 5 dekabrda
1936 yilda Gess ga qanday kashfiyot uchun Nobel mukofoti berildi?
Kosmik fazodan yerga gazni ionlashtiradigan nurlanish kelishini kashf qilgani uchun
Radioteledkop qurdi
Oyga uchdi
T J Y
Agar atmosfera bo’lmaganda yer yuzining 1m2 yuzasiga 1 sekundda nechta o’ta yuqori energiyali zaryadlangan zarralar tushgan bo’lar edi?
100 000
10 000
1000
1000000
Fizik olimlar kosmik nurlarni tekshirish mobaynida qaysi zarralarni kashf qilishdi?
Lektron, positron, neytron
Proton, giperon, mezon
Mezon, neytron, proton
Positron, mezon, giperon 1995 yilda yeddan Quyosh tizimining birinchi Logranj nuqtasiga chiqarilgan EIT/SOHO ga qanday teleskop o’rnatilgan?
Richi-Kreten
Katadioptrik
Nyuton
Gregori
To’lqin uzunligi 160 Nm dan qisqa nurlar qaysi asbob yordamida qayd qilinishi mumkin
Vilson kamerasi
Geyger-Myuller sanoqchisi
Sintilyassion saqochisi
Cherinkov sanoqchisi
Gamma kvantlarining energiyasi qanchaga teng?
0.13 MeVdan katta
0.14 MeVdan katta
0.12 MeVdan katta
0.11 MeVdan katta
Gamma nurlanish shartli ravishda nechta diapazonga bo’linadi?
4
5
6
7
Eng quvvatli tezlatkichlarda energiyasi necha GeV teng gamma kvantlar olingan?
10
100
1000
2000
Energiyasi 100 GeVdan katta gamma kvantlar yer atmosferasida qanday nurlanishni hosil qiladi?
Jalasimon cherinkov
Spiralsimon cherinkov
Doirasimon cherinkov
B J T
Mavzu: Neytrino astranomiyasi . Quyosh va yulduzlarning energiyasi nimaning hisobiga hosil bo’ladi?
Ularning o’zagida kechayotgan termoyadro reaksiyalar hisobiga
Ularning harakati hisobiga
Tashqi ta’sirlar hisobiga
T J Y
Quyosh har sekundda qancha energiya sochadi?
4.5 *1030 erg
4.2 *1033 erg
3.96 *1033 erg
3.9*1030 erg
Quyosh o’zagida sodir bo’ladigan termoyadro reaksiyalarida har sekundda tahminan nechta neytrino hosil bo’ladi?
1040
1038
1050
1035 Yulduzlar o’zagida zichlik o’rtacha hisobda necha g/sm3 ga teng?
100
1000
200
250
Yulduzlar o’zagidagi foton quyosh sirtiga chiqishi uchun necha yil kerak?
Yuz ming
Ming
O’n ming
Yuz ming yil Neytino Astrofizika qanday masalalar bilan shug’ullanadi?
Quyoshdan kelayotgan neytrino oqimini qayd qilish
Quyoshdagi termoyadro reaksiyalarda hosil bo’lgan neytronlar sonini o’rganish
Neytronlarning tarkibini o’rganadi
B J T
Elektronlarning positron bilan annigilyasi natijasida nechta yorug’lik kvanti hosil bo’ladi?
3-4
2-3
7-8
5-6
1955 yildagi P. Devis o’lchashlarida bakda bir kunda o’rtacha qancha positron izotopi hosil bo’lsihini ko’rsatgan?
0.42±0.48
0.45±0.47
0.43±0.005
0.41±0.44
Yulduz o’zagida temperature nechaga teng?
105 k
106 k
107 k
108 k
Fotonning ozod uchish yo’li qancha sm ga teng?
0.0001
0.001
0.0002
0.002
Quyosh teleskoplar
Quyosh teleskoplarning optik kuchi qanchaga teng
D/F≈1/10 dan 1/30 gacha
D/F≈1/10 dan 1/35 gacha
D/F≈1/10 dan 1/25 gacha
D/F≈1/10 dan 1/27 gacha Yil davomida Quyoshning og’ish burchagi qanchaga o’zgaradi?
+220 24’ dan -220 24’ gacha
+230 26’ dan -230 26’ gacha
+240 25’ dan -240 25’ gacha
+250 26’ dan -250 26’ gacha
Olam o’z o’qi atrofida aylantiriladigan yassi ko’zgu yordamida Quyosh nurini ma’lum yo’nalishda aks qaytarib, shu yo’nalishda uni ushlab turuvchi qurilma qanday nomlanadi?
Geliostat
Quyosh telskopi
Neytrino teleskopi
Gamma teleskopi
Geliostat qanday tuzilishga ega
Olam o’z o’qi atrofida soatiga 705 burchak tezlik bilan aylantiriluvchi botiq ko’zgudan
Olam o’qi atrofida soatiga 705 burchak tezlik bilan aylantiriluvchi yassi ko’zgudan
Botiq ko’zgu va linzadan
Barcha javoblar to’g’ri
O’ZFA Astranomiya institutida o’rnatilgan ASO’ -5 gorizantal Quyosh teleskopining bosh ko’zgusining diametric va focus masofasi qancha sm teng>?
d=40, F=1500
d=50, F=1650
d=44, F=1700
d=48, F=1600
Quyosh o’q nurda yoki rangli shiasha filtrlarorqali boshqa rangda suratga olish qo’llaniladigan teleskop qanday nomlanadi?
Fotogeliograf
D=13 sm, F=9 m
Meniskli fotogeliograf obyektiv nimadan iborat?
Botiq linzadan
Sferik ko’zgudan
Qavariq linzadan
T J Y
Fotogeliografning spectral o’tkazish polasasi odatda qanchaga teng bo’lishi kerak?
100>hm dan oshmaydi
120>hm dan oshmaydi
50>hm dan oshmaydi
80>hm dan oshmaydi
Quyosh to’la tutilganda oy gardishi quyoshning necha foiz yorug’ligini chiqaradigan fotosferani to’sadi?
100%
90 %
99%
95%
Mavzu: Telekopga o’rnatiladigan yordamchi asboblar
Ma’lum uzunliklar oralig’idagi elektromagnit to’lqinlarnigina o’tkazadigan va bu oraliqdan tashqaridagilarni o’tkazmaydigan optik muhit… deb ataladi.
Nurlanish , saralagich,
Nurlatkich
To’lqin uzatuvchilar
Koronograf
Nurlanish saralagichning turlari qaysi javobda to’g’ri berilgan?
Rangli shisha, interferension saralagich
Polyaroid interferension, pelyarizasion saralgich
UB va roentgen saralagichlar
B J T Tabiiy nurlanishn yassi parallel qutblangan nurga aylantiruvchi muhit … deb ataladi.
To’lqin uzatuvchi
Polyarizator
Nurlatkich
Koronograf
Geropatit nur to’sqich 450-700 Hm diopazanda necha foiz qutblanish hosil qiladi?
99-100%
99-95%
98-99%
95-98%
Dizroizm hodisasiga asoslangan polyarizatorlar qanday nomlanadi?
Polyaroid
To’lqin uzatuvhci
Nurlatkich
Fotogeliograf
Yorug’li nurlarini har hil rangdagi nurlarga ajratish qaysi saralgichdan foydalanish mumkin?
Yorug’lik saralagich
Interferension saralagich
Polyazoid
Interferension polyarizasion saralagich
Qiya tushishga asoslangan roentgen teleskopning kirish teshigi oldiga qalinligi 13mKm dagi qanday plyonka tortilsa u qanday roentgen nurlarda osmon yoritkichi (quyosh) ni suratga olishga imkn beradi?
Lav san plyonka
Berilliy plyonka
Selelluza plyonka
Aluminiy plyonka
Polivinil polyaroid 400-750 hm diapazonda necha foiz qutblanish beradi?
99%
90%
100%
95%
Umumiy qalinligi 0.55 m bo’lgan 4 ta ruh sulfudda fidiva uchta kreolit qatlamlardan iborat qatlama interferometer necha Hm oraliqni ajratadi?
400-700 hm gacha
500-720 Hm gacha
KC-14 markali rangli shisha to’lqin uzunligi qanday bo’lgan qizil nurlarni o’tkazadi?
λ ≥630
λ≤650
λ ≥620
λ<700
Spektrograflar va ularning asosiy ko’rdatkichlari Yoritkichlardan kelayotga obyektivda yig’ilgan nurlarga dastlabki ishlov berish maqsadida qo’llaniladigan asbob qanday nomlamnadi?
Spektrograf
Nurlatkich
To’lqin uzatuvchio
Konograf
Oq nurni kvars prizmadan o’tayotganda sinioshiga va prizmaning sindirish koyfisenti (nλ) ni to’lqin uzunligiga bog’liqligiga ya’ni qisqa to’lqinli nurlarni uzun to’lqinlilarga qaraganda kuchliroq sinshga asoslangan spektrograf qanday nomlanadi>?
Difraksion panjarali
Prizmali
Yulduz spektrograflari
T J Y
Prizmali spektrograflarning dispersiyasi atrofining qaysi parametriga bog’liq?
Bosimga
Temperaturaga
Namlika
A va b javoblar
Yonma yon joylashgan tirqishlardan o’tayotgan nurlarni difraksiyalanishiga va interferensiyalanishiga asoslangan spektrograf .. deb ataladi?
Difraksion panjarali
Prizmali
Spektrogiliograf
T J Y
Polomar teledkopida nechta C=400 sht/mm panjara yonma yon joylashtirilgan ?
3
5
4
7
Difraksion spektrogarafning ajrata olish kuchi qanday parametrlaga bog’liq?
Panjaradagi shtrixlarning soni va difraksiya tartibiga
To’lqin uzunlik va difraksiya tarkibiga
Temperature va bosimga
T J Y
Nechanchi yilda Leytar spektrogeliograf yordamida quyosh yuzida spergranulyasiyani kashf etilgan?
1960
1967
1963
1965
Quyosh yuzidagi magnit maydonlar haritasini chizadiga asbob nima deb ataladi?
Spektromagnitafon
Spektrogeliograf
Prizmali spektrograf d
Difraksion panjarali spektrograf
SPektromagnitografning ishlash prinsipi nimaga asoslangan?
Byuster qonuniga
Zelman effektiga
Gyugens prinsipiga
Yorug’likning sinishiga
Spekktromagnitografning turlari qaysi
Bo’ylama maydon magnitograf
Vektor spektromagnitograf
A va b javoblar to’g’ri
To’g’ri javob yo’q
Mavzu: Kameralar mavzusi bo’yicha test.
Osmon yoritgichlarini suratga tushuradigan osmon yoritgichi nurlanishinio’lchashdan oldin unga ishlov beradigan asbob qanday nomlanadi
Spegtrograf
Kamera
Spektrogeliograf
Komonograf
Qanday shart bajarilsa kamera kattalashtiruvchi bo’ladi
ʄ2/ʄ1 ˃ 1
ʄ2/ʄ1 = 1
ʄ1/ʄ2 <1 Qanday shart bajarilsa kamera kichraytiruvchi bo’ladi?
f2/f1>1
f2/f1>1
f1/f2>1 Fotometrlarning vazifasi qaysi qatorda to’g’ri ko’rsatilgan?
Osmon yoritkichlaridan kelayotgan nurlanish oqimini o’lchaydi
Osmon yoritkichlarining temperaturasini o’lchaydi
Osmon yoritkichlarini suratga oladi
Quyoshning magnit maydonini o’zlchaydi
Fotometrlar nimalarga asoslanib turlarga ajratiladi?
Rangiga asosan
Ishlatilishiga
Bir spectral diapazondagi tasvirni optik ya’ni yorug;lik diapazoniga o’tkazish va keyin qayd qilish yoki o’lchash maqsadida qo’llaniladigan asbob qaysi qatorda to’g’ri ko’rsatilgan?
Fotometr
Electron kamera
Elktron optik almshtirgich
Television kamera
Elektron optik almashtirgich qaysi hodisaga asoslangan?
Fotoeffekt
Elektromagnit induksiya
To’la ichki qaytishga
Yorug’likning sinishiga
Qaysi kamera yordamida A3T-22 teleskopida 26 m kattalikdagi yulduzlar suratga olindi?
Tashqi elktron kamera
Fotometr
Televizio Kamera
Electron opti almshtirgich
Nurlanish pryomniklarining asosiy ko’rsatkichlari Nur sezuvchi qatlamiga tushgan nurlanish miqdorini qayd qiluchi asboblar?
Nurlanish pryomnigi
Kamera
Electron kamera
Television kamera
Nurlanish pryomnigi nima maqsadda qo’llaniladi?
Yorug;liklarning temperaturasini o’lchaydi
Yoritkichlarning yorug’ligini o’lchaydi
Quyosh nurini o’lchaydi
T J Y
Qayd qilish va o’lchash prinsipiga ko’ra nurlansih pryomniklari necha guruhga bo’linadi?
2
5
4
3
NUrlanish pryomniklari biri biridan qanday xususiyatlari bilan farq qiladi?
Spectral sezgirligi, o’tkazish sohasi
Sezish chegarasi
Kvant chiqish soni
B J T
Pryomnikning nur sezish qatlamida ro’y berayotgan fizik va ximik jarayonlarning intensivligi nimaga bog’liq
Unga tushayotgan kvantlar oqimining quvvatiga
Temperaturaga
Bosimga
B J T
Odam ko’zi qays nurlarni sezmaydi?
Ultrabinafsha va binafsh
Infraqizil va to’q qizil
Binafsha va to’q qizil
Ultrabinafsha
Barcha energiyali kvantlarni uza oladigan pryomniklar nima deb ataladi?
Selektiv
Noselektiv
Fotografik
Fotoelektrik
Nurlanish pryomnigi va uning oldiga qo’yilgan nur saralagich birgalikda ma’lum spectral sohani ajratadi. Va bu pryomnikning o’tkazish sohasi bo’ladi. Odatda o’takzish sohasining kengligi qancha Hm bo’ladi?
∆λ<100
∆λ<120
∆λ<125
∆λ<135
Qayd qiluvchi kvantlar sonini pryomnikka tushgan kvantlarning umumiy soniga nisbati pryomnikning … deb ataladi.
Sezish chegarasi
Kvant chqish son
Kontras sezgirligi
O’tkazish sohasi
Odam ko’zining kvant chiqsh soni necha foiz?
15