Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

Neyrogen siydik pufagi. Bolalarda siydik pufagining neyrogen disfunksiyasi 
tug‘ma yoki orttirilgan patologiya bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.  
Amaliy  nuqtayi  nazardan  neyrogen  siydik  pufagini  funksional  omillarga 
asoslanib  sinflash  maqsadga  muvofiq.  Siydik  pufagi  normadagidek  siydikni 
ushlolmaydi  va  normaga  muvofiq  bo‘shamaydi.  Bunda  funksiya  buzilishari 
to‘lishva  yig‘ilish  fazasining  yoki  bo‘shatish  fazasining  yetishmovchiligi 
chaqiradigan nuqsonga nisbatan ikkilamchi.  
Siydikni yig‘ish va ushlashga qodir emaslik yo siydik pufagining patologiyasi, 
yoki  uning  chiqish  bo‘limi  patologiyasi  bilan  bog‘liq  bo‘lishi  mumkin.  Birinchi 
holatda  bu  ko‘pincha  detrusor  giperfaollik  yoki  cho‘ziluvchanlikning  pasayishi. 
Chiqish  bo‘limiga  keladigan  bo‘lsak,  unda  siydik  yig‘ilishi  va  ushlanishining 
buzilishiga  siydik  pufagi  bo‘yinchasining  yoki  uretral  sfinkterning  qodir  emasligi 
bilan bog‘liq chiqish bo‘limining yetarlicha rezistentliligi olib kelishi mumkin.  
Bo‘shatishning  buzilishlari  shuningdek,  siydik  pufagining  yoki  uning  chiqish 
bo‘limi sabablari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Gipotonik neyrogen siydik pufagi 
pufak  bo‘shashi  uchun  yetarli  bo‘lgan  intensivlikda  detrusor  qisqarishini  chaqira 
olmaydi.  Boshqa  tomondan  silliq  yoki  ko‘ndalang-yo‘l-yo‘l  mushak  sfinkter 
dissenergiyasiga  nisbatan  ikkilamchi  bo‘lgan  siydik  pufagi  kirish  bo‘limi 
rezistentligi  oshishi  sabab  bo‘lishi  mumkin.  Bu  sinflanish  urodinamik 
ko‘rsatkichlar  asosida  mos  keluvchi  davolashni  tanlashga  yordam  beradi,  bu 
nevrologik defitsit  xarakteri  terapiyasining  tanloviga  asoslangandan  ko‘ra  oson  va 

---

 
240 
to‘g‘riroq.  
Bolalarda ko‘pincha neyrogen siydik pufagining sababi nevral quvurning turli 
nuqsonlar 
hisoblanadi: 
bel 
dizrafiyasining 
yopiq 
shakllaridan 
mielomeningotselegacha.  
Neyrogen  pufakni  davolash.  Agar  tekshiruvning  har  qanday  bosqichida 
reflyuks  yoki  yuqori  siydik  yo‘llarining  zararlanish  alomatlari  namoyon  qilingan 
bo‘lsa,  unda  siydik  pufagini  tozalovchi  davriy  kateterizatsiyasi  (TDK)  va 
antixolinergik  terapiyani  boshlash  kerak  yoki  ehtimol  vaqtinchalik  teri 
vezikostomiyasi ko‘rsatilishi mumkin.  
TDKning  maqsadi  –  siydik  pufagi  bo‘shatilish  yo‘li  bilan  pufak  bosimining 
davriy  pasayishini  ta’minlash,  bu  PMR  va  yuqori  siydik  yo‘llari  zararlanishining 
oldi olinishiga, agar bu zararlanish bo‘lsa, unda uning davolanishiga olib keladi. 
Neyrogen  siydik  pufagining  dorili  terapiyasi  odatda  gipertonik  bo‘ysunmas 
siydik  pufagida  bosimning  kamaytirilishi  yoki  siyik  ushlanishiga  erishish 
maqsadida  uning  chiqish  bo‘limi  resistentligi  oshishiga  yo‘naltirilgan.  Qoidaga 
ko‘ra, detruzorning gipertonik qisqarishlarini to‘xtatish evaziga pufak ichi bosimini 
kamaytiradigan  oksibutinin  va  propantelin  kabi  antixolinergik  preparatlardan 
foydalaniladi.  Siydik  pufagi  chiqish  bo‘limi  rezistentligi  tushirilganida  ba’zan 
efedrin  yoki  psevdoefedrin  kabi  ct-adrenergik  stimulyatorlarning  qo‘llanilishiga 
ijobiy effect kuzatiladi.  
Ko‘pincha  siydik  ushlanishiga  erishish  uchun  antixolinergik  preparatlar,  a-
agonistlar  va  TDK  kombinatsiyasi  qo‘llanilishi  talab  etiladi.  Antixolinergik 
preparatlarning  salbiy  effektlari  ba’zan  ularni  qo‘llash  imkoniyatini  cheklashi 
mumkin.  Suvda  ajratilgan  oksi-butininning  bevosita  siydik  pufagiga  kiritilishi 
salbiy effektlarni kamaytirishi va terapevtik ta’sir ko‘rsatishi mumkin.  
Siydik  pufagi  bosimi  baland  bo‘lgan  va  yuqori  siydik  yo‘llari  zararlangan 
bolalarda  TDK  va/yoki  farmakologik  preparatlar  bilan  davolashning  iloji 
bo‘lmaganida  siydikning  teri  vezikostomiyasi  orqali  vaqtincha  chiqarilishi  zarur 
bo‘lishi  mumkin.  Bu  holatni  turg‘unlashtirish  va  siydik  traktini  davolashning 
boshqa metodlarini qo‘llash ehtimoli bo‘lgunicha himoyalash imkonini beradi.  

---

 
241