Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

 
8.11-rasm. Qorinchalar orasidagi devor nuqsoni.  
 
Ko‘pincha  (taxminan  2/3  holatda)  QODN  boshqa  anomaliya  bilan  birga 
kelishi  mumkin:  yurak  bo‘lmalari  orasidagi  devor  nuqsoni  (20  %),  ochiq  arterial 
yo‘l  (20  %), aorta 
torayish
i  (12  %), mitral  klapanning  tug‘ma  yetishmovchiligi  (2 
%), aorta (5 %) va o‘pka arteriyasi stenozlari. 
Klinika  va  diagnostika.  QODNning  birinchi  alomatlari  paydo  bo‘lish 
muddatlari  nuqsonning  o‘lchamlariga,  shuningdek,  qonning  patologik  tashlanish 
kattaligi va yo‘nalishiga bog‘liq. 
Qorinchalar  orasidagi  devorning  pastki  bo‘limlaridagi  kichik  nuqsonlar 
aksariyat
 holatlarda, bolalarning rivojlanishida sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Bunday 
bolalar  o‘zlarini  qoniqarli  his  qilishadi.  Tug‘ilgandan  bir  necha  kun  o‘tgach, 
shifokor  sistolada  o‘rta 
tez
likdagi  qo‘pol,  tembr  shovqinini  eshitadi.  Bu  shovqin 
to‘rtinchi-beshinchi  qovurg‘alar  orasida  yaxshi  eshitiladi  va  boshqa  joylarga 

---

 
16 
o‘tmaydi,  uning
  tez
ligi  turgan  holatda  kamayishi  mumkin.  Qator  holatlarda, 
uchinchi-to‘rtinchi  qovurg‘alar  orasida,  ko‘krakning  chap  tomoni  bo‘yicha  yurak 
qisqarishi  vaqtida  qaltirash  his  qilish  mumkin  –  sistolik  qaltirash  yoki  sistolik 
«mushuk xirillashi».  
Qorinchalar  orasidagi  devor  membranoz  qismining  katta  nuqsonlarida  bu 
tug‘ma  yurak  nuqsonining  simptomlari,  odatda,  bola  tug‘ilganidan  emas,  10–12 
oydan  keyin  namoyon  bo‘ladi.  Ota-onalar  bolani  ovqatlantirishda  qiyinchiliklarni 
sezishadi: nafas qisishi paydo bo‘ladi, bola 
to‘xtab-to‘xtab
 va chuqur nafas olishga 
majbur  bo‘ladi,  bezovtalik  paydo  bo‘ladi.  Normal  massada  tug‘ilgan  bolalar, 
jismoniy  rivojlanishda  ortda  qola  boshlaydi,  bu  to‘yib  yeyolmaslik  va  qon 
aylanishining  katta  doirasi  bo‘yicha 
aylanuvchi
  qonning  hajmi 
(qonning  o‘ng 
qorinchaga  patologik  tashlanish  tufayli)  kamaygani  bilan  tushuntiriladi.  Qattiq
 
terlash, oqarish, terining 
oppoq
  rangi, qo‘l 
va  oyoq  barmoqlari  uchi
  suyaklarining 
biroz ko‘karishi (periferik sianoz) paydo bo‘ladi.  
Unga yordamchi nafas olish mushaklarini jalb qilgan holda
 tez-tez
 nafas olish, 
tana holatini o‘zgartirganda paydo bo‘ladigan xurujsifat yo‘tal xos. 
Qaytalana
digan, 
davolanishi  qiyin  bo‘lgan  pnevmoniyalar  rivojlanadi.  Ko‘krakdan  chapda  ko‘krak 
qafasi  deformatsiyasi  aniqlanishi  mumkin  –  yurak  do‘ngligi  hosil  bo‘ladi. 
Yuqoridagi  turtki  chap  va  past  tomonga  siljiydi.  Ko‘krakning  chap  tomonida 
uchinchi-to‘rtinchi  qovurg‘alar  orasida  sistolik  qaltirash  seziladi.  Yurak 
auskultatsiyasida  uchinchi-to‘rtinchi  qovurg‘alar  orasida  qo‘pol  sistolik  shovqin 
aniqlanadi.  Ancha  katta  yosh  guruhidagi  bolalarda,  nuqsonning  asosiy  klinik 
alomatlari  saqlanadi,  yurak  sohasidagi  og‘riqlilik  va  tezlashgan  yurak  urishiga 
shikoyatlar paydo bo‘ladi, bolalar jismoniy rivojlanishdan qolishda davom etadi.  
QODNga  xos  keskinlashuvlar  orasida  birinchi  o‘ringa  aniq  yurak 
yetishmovchiligiga  olib  keladigan  o‘pka  gipertenziyasi,  Eyzenmenger  sindromi, 
qaytalana
digan pnevmoniyalar, tromboemboliyalar qo‘yiladi.  
QODNni instrumental muolajasi: 
Elektrokardiografiya  (EKG).  QODNning  kichik  o‘lchamlari  holatida, 
elektrokardiogrammada  sezilarli  o‘zgarishlar  namoyon  bo‘lmasligi  mumkin. 

---

 
17 
Odatda
, yurakning elektr yoyi normal holati 
ahamiyatga ega
, biroq ayrim holatlarda 
u chapga yoki o‘nga egilishi mumkin. Agar nuqson katta o‘lchamlarga ega bo‘lsa, u 
elektrokardiografiyada  ancha  sezilarli  tasvirga  ega  bo‘ladi.  O‘pka  gipertenziyasi 
bo‘lmay,  qonning  nuqson  orqali  chap  qorinchadan  o‘ngdagisida  ifodalangan 
patologik  tashlanishida  elektrokardiogrammada  ortiqcha  yuklanish  va  chap 
qorincha  mushak  massasining  kattalashgani  namoyon  bo‘ladi.  Sezilarli  o‘pka 
gipertenziyasi  rivojlanishi  holatida,  yurakning  o‘ng  qorinchasi  va  o‘ng  yurak 
bo‘lmasi 
ortiqcha 
yuklanish 
simptomlari 
paydo 
bo‘ladi. 
O‘smirlarda 
ekstrasistoliyalar, yurak bo‘lmalari titrog‘i shaklida, odatda, yurak ritmi buzilishlari 
kam uchraydi. 
 
Exokardiogramma  nafaqat  tug‘ma  nuqsonning  to‘g‘ridan  to‘g‘ri  omilini 
ko‘rsatish
 – exosignalning qorinchalar orasidagi devorda uzilishi, balki nuqsonning 
joylashuvi,  soni  va  o‘lchamlarini  aniq  o‘rnatish,  shuningdek,  bu  nuqsonning  egri 
alomatlari  bor  yoki  yo‘qligini
  (yurak  qorinchalari  va  chap  yurak  bo‘lmasi 
o‘lchamlarining  kattalashuvi,  o‘ng  qorincha  devoir  qalinligining  kattalashuvi  va 
boshqalarni)   
a
niq
lash  imkonini  beradi.  Dopler-exokardiografiya  nuqsonning 
boshqa 
bevosita
 
alomati  –  qonning  QODN  orqali  sistolaga  patologik  oqimini 
aniqlash  imkonini  beradi
.  Bundan  tashqari,  o‘pka  arteriyasida  qon  bosimining, 
qonning  patologik  tashlanish  kattaligi  va  yo‘nalishini  baholash  imkoni  bor  (8.12-
rasm).