Termokimyoviy jarayonlar

3- Laboratoriya ishi
Tuzlarning erish issiqligini aniqlash.
Ishdan maqsad; Issiqlik effektini o‘lchashning kalorimetrik usuli bilan tanishish.
I shlatiladigan asbob – uskunalar va eritmalar; kalorimetr, sekundomer, termometr, analitik tarozi; 0,5 sig‘imli shisha idish yoki Dyuar idishi, 0,5 xajmli stakan, tuz solinadigan ampula, shisha tayoqcha, KNO₃ va tuzlarning biri; NH₄CI, KBr, NaNO₃, SiSO_4.
Ishni bajarish tartibi:
Tuzlarning erish issiqligini aniqlashda oddiy (1) rasmda kursatilgan kalorimetrdan foydalanish mumkin.500 ml sig‘imli 4- Dyuar idishi tiqiniga 1-Bekman termometri va 3-ampula solingan tuz shisha aralashtirgich bilan maxkamlanadi. Dyuar idishidagi suv aralashtirgich bilan birga maxkamlanadi.
Ish bajarilish tartibi: Kalorimetrni yigib, unga 400 ml suv kuyiladi va aralashtirgichni ishga solib 5-7 minut kalorimetrning xama kismlarining temperaturasi tekislanishi uchun kutiladi. Sungra bir xil muddatlarda(xar 30 sekundda) temperatura uzgarishщi ulchab olinadi. Birinchi 10ta ulchov tajribani boshlangich boskichi xisoblanadi. Undan maksad kalorimetrning temperaturasini uzgarishini aniklash. Ikkinchi ulchov vaktida kalorimetrda issiklik jarayoni bajariladi,ya’ni tekshirilayotgan 1gr modda (tuz) tushiriladi va erish issikligi aniklanadi. Uning uchun xam boshlangich boskichdagi kabi xar 30 sekundda temperatura ulchanib, 10 marta ulchov) yozib olinadi.
Ishning xisoboti: Temperaturaning uzgarishi grafik usulida topiladi. Uning uchun natijalarni
t⁰  f(vakt) grafigig kura chiziladi. Moddaning erish issikligi effekti kuyidagi tenglamadan topiladi.
H  Ktg; H  KtMg;
bu erda: g – tuzning ogirligi, M- moddaning molekulyar Rasm 1. massasi, t- temperaturalar farki;
Kalorimetr xisoblash formulasi;
;
bu erda q_KCl – kaliy xloridning solishtirma issiklik sigimi,

m – massa soli, g; Q_KCl –tuzning molyar erish issikligi (KSl uchun, 18,829 kDj/mol mikdorga teng); M_KCl –kaliy xloridning molekulyar massasi; Δt – erish jarayonida temperaturalar farki (grafikdan topiladi).

Rasm 3.1. Temperatura o‘zgarishini aniqlash grafigi.
Nazorat savollari:
1. Termodinamika fani uning maksad va vazifalari
2. Termodinamikaning asosiy tushunchalari.
3.Ichki energiya.Entalpiya. Ularning bir-biriga boglikligi.
4. Termodinamika 1-konuni uning matematik ifodasi
5. Termokimyo chin va urtacha issiglik sigimi.
6.Issiglik effekt iva uning turlari.
7. Gess konuni.
8. Kirxgof konuni.
9. Integral, differensial erish issiklari.