Termokimyo Tеrmоdinаmik jаrаyonlаr

Termokimyo qonunlari. Barcha termodinamik hisoblar termokimyo qonunlariga asoslangan. Termokimyoga oid ikkita qonun kashf etilgan bo'lib, birinchisi Lavuazye–Laplas qonuni va ikkinchisi Gess qonunidir. Bu qonunlar energiyaning saqlanish qonunidan kelib chiqadi.
Lavuaze–Laplas qonuni. Bu qonun fransuz olimlari Antuan Lavuaze (1743-1794) va P’er-Simon Laplas (1749-1827) ning 1779-1784 yillardagi hamkorlikdagi ishlari natijasida ochilgan. 1784 yilda Lavuazye va Laplas kashf etgan birinchi qonun quyidagicha ta’riflanadi:Moddaning oddiy moddalarga parchalanish (ajralish) issiqligi ushbu moddaning oddiy moddalardan hosil boʻlish issiqligiga son jihatdan teng, ammo ishora jihatdan qarama-qarshidir.
Masalan; С+2Н₂СН₄+74,9 kJ
СН₄С+2Н₂  74,9 kJ
Gess qonuni. Termokimyoning ikkinchi qonuni 1840 yilda rus kimyogari G.I.Gess (1802-1850) tomonidan kashf etilgan.Gess qonuni quyidagicha ta’riflanadi: Reaksiyaning issiqlik effekti sistemaning boshlangʻich va oxirgi holatlariga bogʻliq boʻlib, jarayonning borish yoʻliga bogʻliq emas.
Masalan; CO₂ ni ikki usulda hosil qilinsin.
Birinchi usul quyidagi ikki bosqichdan iborat bo'lsin:
a) C¹₂O₂CO110,5 kJ
b) C¹₂O₂CO₂283 kJ
jami: 393,5 kJ
Ikkinchi usulda reaksiyani bosqichsiz (bir yula) olib borilsin.

Testlar
1. Quyidagi issiqlik reaksiyalarning issiqlik effektlari berilgan:
A) 2C₂H₆+7O₂=4CO₂+6H₂O+3120 kJ; B) H₂O_suyuq →H₂O_gaz–40kJ/mol. 89,6 litr etan yonganda ajralib chiqqan issiqlik hisobiga necha gram qaynash temperaturasida turgan suvni bugʻlatish mumkin?
A) 312g; B) 1404 g; C) 2808g; D) 5616g.
2. Quyidagi jarayonlarning issiqlik effekti berilgan:
A) 2C₂H₂+5O₂=4CO₂+2H₂O+2600kJ; B) H₂O_s=H₂O_gaz–40 kJ/mol.
89,6 litr atsetilen toʻliq yondirilganda ajralib chiqqan issiqlik hisobiga qaynash temperaturasida turgan necha gram suvni bugʻlatish mumkin? A) 72g; B) 1170 g; C) 2340 g; D) 4680 g.
3. Standart sharoitda grafit va olmosning yonish entalpiyalari mos ravishda
-393,5 kJ/mol va -395,4 kJ/mol ni tashkil etadi. Grafitning olmosga oʻtish entalpiyasi nechaga teng?
A) ∆H = -1,9 kJ/mol; B) ∆H =1,9 kJ/mol; C) Grafit olmosga aylanmaydi; D) ∆H = 0.
4. H₂, Cl₂ larnig dissotsilanish energiyalari va HCl ning hosil boʻlish etalpiyalari mos ravishda 436; 243 va -92 kJ/mol ga teng. HCl bogʻining energiyasini aniqlang? A) -46 kJ/mol; B) -486 kJ/mol; C) 431,5 kJ/mol; D) 218 kJ/mol.