Термодинaмикaнинг иккинчи бош қонуни


ЖAРAЁНЛAРНИНГ ЙЎНAЛИШИ ВA МУВОЗAНАТНИНГ ШAРТИ



Download 0,72 Mb.
bet8/10
Sana24.02.2022
Hajmi0,72 Mb.
#238115
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
20.Термодинамика 2 қонуни

ЖAРAЁНЛAРНИНГ ЙЎНAЛИШИ ВA МУВОЗAНАТНИНГ ШAРТИ

Изолирланган системада жараённинг қайси томонга йўналишини ва қайси шароитда мувозанат қарор топишини энтропиянинг ўзгаришидан билиш мумкин. Изолирланган система атрофдан энергия олмайди ва бермайди, яъни бу хил алмашиниш бўлмайди. Шунга кўра, изолирланган системада U=const, dU=0 ва V=const бўлади.


(III. 16) ва : (III. 17) тснгламалар Изолирланган системага нисбатан қўлланилса ва бу системада Q=const эканлиги кўзда тутилса, тенглама қуйидаги кўринишга эга бўлади:
(III.21)
Изолирланган системанинг энтропияси ўзгармайди (ёки ортади). Демак, қайтар жараёнларда:
ёки (III.22)
Демак, Изолирланган системада қайтар жараён борганда энтропия ўзгармайди. Қайтмас жараён борганда (III.21) тенгламага мувофиқ:
dS>0 ёки бўлади (III.23)
Ўз-ўзича борадиган барча жараёнлар қайтмас бўлганлигидан система энтропияси ортади. Бунн қуйидагича таърифлаш мумкин: изолирланган системада жараённинг икки томонга бориши мумкии бўлса, фақат системанинг энтропияси ортади ва ўз-ўзича борадиган жараёнлар содир бўлади, яъни система энтропиясини оширадиган жараёнларгина ўз-ўзича бориши мумкин. Aгар энтропия камайса жараён бормайди.
Қайтмас жараёнда энтропиянинг ўзгаришини кузатайлик: ТA ва Тв температурали икки жисм A, В берилган бўлсин. Фараз қилайлик, A дан В га Q миқдорда иссиқлик ўтсин. Маълумки, бу жараён қайтмас жараён, «1» ишора системанинг бошланғич, «2» ишора системанинг сўнгги ҳолатини ифодаласин, A ва В моддаларда энтропиянинг ўзгариши:

Энтропиянинг умумий ўзгариши - ST ўзгаришлар йиғиндисига тенг:

Шартимиз бўйича, ТA> Тв; демак, S нолдан катта бўлади, яъни:
S>0; (S2-S1)>0 (III.24)
Изолирланган системада жараён бориши билан унинг энтропияси ҳам орта боради, шу билан бир қаторда у мувозанат ҳолатига яқинлаша боради. Энтропия максимал қийматга етганда, мувозанат қарор топади. Шундай қилиб, изолирланган системада борадиган жараёнларда термодинамик мувозанат шартини қуйидагина ёзиш мумкин:
dS=0; d2S<0 (III.25)
Aгар иш иссиқликка айланса, II қонун бўйича, бу иссиқликни қайтадан тўлиқ ишга айлантириб бўлмайди, натижада энергиянинг иш бажариш хусу-сияти пасаяди, шу маънода энергия қадрсизланади. Иккинчи томондан, жараён қайтмас бўлганлигидан бу вақтда энтропия ортади. Шундай қилиб, энтро-пиянинг ортиши энергиянинг қадрсизланиши ўлчови сифатида хизмат қилади.



Download 0,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish