Termodinamikaning birinchi qonuni. Ichki energiya. Gazning bajargan ishi

2. Izobarik jarayon ( p = const )
Izobarik jarayon bosim o‘zgarmas bo‘lganida sodir bo‘ladi. Porshen erkin harakatlanadigan silindr ichidagi gazni isitish yoki sovutishda izobarik jarayon sodir bo‘ladi.
Izobarik jarayonda solishtirma issiqlik sig‘imini C_p deb belgilasak, u holda,

Istalgan massali gaz (kilo mol modda miqdori) uchun quyidagiga ega bo‘lamiz

, (8.12)

Birlik massaga teng bo‘lgan gaz hajmi V₁ dan V₂ ga o‘zgarganda, bajarilgan ish quyidagiga teng bo‘ladi:

, (8.13)
Izobarik jarayonga termodinamikaning birinchi qonunini qo‘llasak,





, (8.14)

Bu ifodaning ikki tarafini dT ga bo‘lsak,

, (8.15)


, (8.16)
Agar bo‘lsa,
ga
teng bo‘ladi. U holda,
, (8.17)

Bu ifoda Mayer tenglamasi deb ataladi. Izobarik jarayonning issiqlik sig‘imi izoxorik jarayon issiqlik sig‘imidan gaz doimiysi qiymatiga kattadir, chunki izobarik jarayonda, bosim o‘zgarmas bo‘lgani uchun gazning kengayishi qo‘shimcha issiqlik miqdori talab qilinadi.

3. Izotermik jarayon (T = const)
Izotermik jarayon tenglamasi Boyl - Mariott qonunidan iborat:
, (8.18)

Izotermik jarayonida bajarilgan ishni aniqlaymiz:

. (8.19)

Izotermik jarayonda termodinamikaning birinchi qonuni quyidagicha ifodalanadi:

T = const bo‘lganida, ideal gazning ichki energiyasi o‘zgarmaydi, shuning uchun



Gazga uzatilgan issiqlik miqdorining barchasi tashqi kuchlarga qarshi bajarilgan ishga sarflanadi:


, (8.20)

Gazning hajmi kengayganida temperaturasi pasaymasligi uchun, izotermik jarayon vaqtida tashqi kuchlarining bajargan ishga ekvivalent issiqlik miqdori uzatib turilishi kerak.