Termodinamikaning bir boʻlimi. Kimyoviy reaksiyalar jarayonida issiklik effektini

---

Termokimyo

Termokimyo — kimyoviy

termodinamikaning bir boʻlimi. Kimyoviy

reaksiyalar jarayonida issiklik effektini

oʻlchash yoki hisoblash, moddaning

agregat holati oʻzgarishi bilan bogʻliq

fizikkimyoviy jarayonlar, suyulish, erish,

suyultirish va boshqalarni tadqiq qiladi. T.

fizikkimyoviy sistemalarning issiklik

sigʻimini va ularning haroratga bogʻliqligini

ham miqdoriy jihatdan oʻrganadi.T.da

issiqlik sigʻimi, yonish issiqligi, entalpiya,

entropiya, izobari zotermik potensial kabi

---

kattaliklar qoʻllanadi. Ulardan

kimyotexnologiya jarayonlarining issiklik

muvozanatini hisoblashda foydalaniladi.

T.ning amaliy usuli — kalorimetriya.

Reaksiyalarning tezligini aniqlashda

moddalarning energetik xususiyatlarini

bilish, shuningdek, birikmalarning

tuzilishini hisobga olish muhim.

Reaksiyalarning issiklik effekti yoki

issiklik sigʻimini oʻlchashda

kalorimetriyadan foydalaniladi.

Reaksiyada ajralib chiqayotgan yoki

yutilayotgan issiklik miqdori ifodalangan

kimyoviy tenglamalar termokimyoviy

tenglamalar deyiladi. T.da gomogen (bir

jinsli) va geterogen (har xil jinsli)

sistemalar maʼlum boʻlib, bular bitta yoki

---

bir necha fazalardan tashkil topadi.

Gomogen sistemata azot bilan kislorod

gazlari aralashmasi, geterogen

sistemata. esa suv bilan muzning

aralashmasi yoki havo (atmosfera)dagi

kumir va oltingugurt zarralarining

aralashmasi misol boʻla oladi. Soʻnggi

sistema 3 fazadan — 2 ta qattiq va 1 ta

gaz fazasidan iborat.

T. ga G. I. Gess asos solgan. U 1840 y.

termokimyoviy hisoblarga asoslangan

prinsipni eʼlon qiladi, keyinroq mazkur

prinsip Gess konuni nomini oladi. Baʼzi

reaksiyalarning issiklik effektini

toʻgʻridantoʻgʻri oʻlchash imkoni yoʻqligi

---

yoki qiyinligi tufayli ularni Gess qonuni

yordamida aniklanadi.

T. 20-asrning 2yarmida kvant kimyosi,

zanjir va yadro reaksiyalari tasavvurlari

bilan boyidi, reaksiyalar issiklik effekti

mutlaq nolga yaqin haroratlardan bir

necha ming darajaga boʻlgan oraliqlarda

oʻlchanilishiga erishildi. Biologik

jarayonlar radiokimyoviy hodisalar,

kosmik va yulduzlararo masofalardagi

reaksiyalardan olingan maʼlumotlar

T.ning rivojlanishiga olib keldi. T.

krnuniyatlari texnologik jarayonlarning

issiklik muvozanatini hisoblashda

qullanib, kimyo sanoatida maqbul

sharoitlarni aniqlashga yordam beradi.

---

Dikerson R., Grey G., Xeyt Dj., Osnovnie

zakonoʻ ximii, t. 1 i 2, M., 1982;

Karapetyans M. X., Drakin S. I., Obhaya

i neorganicheskaya ximiya, M., 2000.

Qydpat Axmerov.

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

Adabiyot

---

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin.

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/index

.php?

title=Termokimyo&oldid=1996909

" 

dan olindi

---

  Soʻnggi tahrir 3 yillar avval EdgarsBot tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).