Termodinamika va statistik fizika

и
-и,
р
г
6.1-  rasm. Molekulalar orasidagi  o'zaro ta ’sir  energiyasining  m asofaga
bog'lanishi.
Molekulalar orasidagi o'zaro ta ’sir potensial energiyasi  6.1- rasm - 
da  keltirilgan.  G azlarda  m olekulalar  orasidagi  tortishish  kuchi, 
odatda,  ju d a  kichik  bo'ladi  va  m olekulalar  bir-biriga  m inimal 
masofa  d  gacha  yaqinlashgan  m aksim um ga  erishadi.  Lekin  bu 
holatdagi  potensial  energiya 
U(d)
  hali  ham   m olekulalarning 
issiqlik  energiyasi 
kT
  dan  ancha  kichikdir.  Potensial  energiya 
m olekulalar  orasidagi  masofa  ortishi  bilan ju d a  tez  nolga  intilib, 
b ir necha d iam etrga  teng m asofalarda deyarli nolga  teng deyish 
m um kin.  Shuning  uchun  keyinroq  bajariladigan  hisoblarni  sod- 
dalashtirish  m aqsadida  rasm da  keltirilgan o'zaro t a ’sir potensial 
energiyasini  chuqurligi 
U0  =  U{d)
  bo'lgan  o'ra  bilan  alm ashtira- 
miz.  O 'raning  b ir  tomoni,  y a ’ni  kichik  m asofalar  tomoni  cheksiz 
devordan  iborat  bo'lsin.  Soddalashtirilgan  potensial  energiyani 
quyidagi  ko'rinishda  yozamiz  (6.1- rasm da  sh trix   chiziq):
b u   y e rd a  
p
  o'zaro  t a ’sir  doirasining  ra d iu si  bo'lib,  o d a td a  
molekula  diam etridan  3~4  m arta  k atta  bo'ladi.1
1