Termodinamika va statistik fizika

—> °° va
  Q(e.) 
£
 
dan 
boshlab  nolga  intilgandagi)  holi  deb  qarash  mumkin.  Bu  hoi 
amaliy  nuqtayi  nazardan  ancha  qiziqarlidir.  Bu  holda  z  uchun 
q a to r  aniq  su m m ag a  aylanadi  va 
z
  h a r  qan d ay   T  da  ham  
m usbat,  ham   m anfiy  qiym atga  ega  bo'ladi  va  tem p eratu ran i 
o'zgarish  sohasida 
<  T  <  +oo  shartga  ega  bo'lamiz.
C h eg arav iy   va  m an fiy   te m p e ra tu ra n in g   fizik  m a ’nosini 
aniqlash  uchun  tem p eratu ran in g   o'zgarishiga  qarab,  statistik 
yig'indi z ni,  e.energiyali  holat ehtimol qiym ati W(e.) va o'rtacha 
energiya 
I
  ni  ham  norm al sistema  va  ham da  A,  B,  D  hollardagi 
sistem alar  uchun  kuzatish  kerak.
232

---

W (£ j) =
ехр| "fcT
П(г<)
ё  =   5 /,W ( e ( )
i
ifodalami  normal  sistemalar  va  A,  B,  D  sistemalar  uchun  T > О  К 
va  T  < -О  К   intervalida  va  Tcheg  =  -1  
/ a k
 da  tahlil qilish  natijasi 
shu  narsaga  olib  keladiki,  m anfiy  tem p eratu ra  m usbat  tem p e­
ra tu rag a  nisbatan  «yuqori»  tem p eratu ra  bo'lar  ekan,  sistem a­
ning  o'rtach a  energiyasi  Г  <   0  К   da  T  >  0  К   dagi  o'rtacha 
energiyadan  k a tta   bo'ladi.
3. 
M an fiy   a b so lu t  te m p e r a tu r a li  h o la tn in g   m a v ju d lig i 
1 9 1 5 -yilda  E y n sh tey n   tom onidan  k v a n t  m exanikasi  m etodi 
asosida  ko'rsatilgan  (IX  bobga  qarang).