Termodinamika va statistik fizika

5.19.  Ik k ita   a to m li  k v a n t  id e a l  gaz
Oldingi mavzuda issiqlik sig'imining tem peraturaga bog'lanishini 
oddiy  hoi  u c h u n   nazariy   tom ondan  k o 'rsatd ik .  K o'p  atom li 
m olekulalardan  tashkil  topgan  kvant  ideal  gaz  issiqlik  sig'imini 
aniqlashda  a w a l  ikkita  atomli  kvant  ideal  gaz  issiqlik  sig'imini 
hisoblashni  ko'raylik.  Buning  uchun  gaz  ichki  energiyasini  hi- 
soblaylik.  Gaz  ichki  energiyasini  hisoblash  uchun  holat  fu n k ­
siyasi
* - 1 « р ( - & Ц >  
<5 i i 3 >
ni  hisoblash  kerak.  Bu  yerda  e.  alohida  olingan  molekulaning 
energiyasi  bo'lib,  uch  qismdan:  bir  b u tu n   holdagi  ilgarilanma, 
aylanm a  va  molekulani  tashkil  qilgan  atom larning  nisbiy  te b ­
ran m a  h a ra k a t  energiyalaridan  tashkil  topgandir:
^i  ~~
  £ilg 
£ayl 
^teb •
E nergiyaning  uch  q ism dan  ib o rat  ekanligini  hisobga  olsak,
(5.113)  quyidagi  ko'rinishni  oladi:
2 
= zilg  • zayl  • zteb. 
(5.114)
A gar  gaz 
N
  ta  ikki  atom li  m olekulalardan  tashkil  topgan 
bo'lsa,  u  holda  gaz  holat  funksiyasi
Z =  ^ ( z ilg)w(zayIf ( 2tebf .  
(5.115)
Gaz molekulalarining harak at turlariga  mos ravishda  uning  ichki 
energiyasi  va  issiqlik sig'imi  ham  uch  qismdan iborat  bo'ladi,  y a ’ni
219

---