Термодинамика биологических систем

Триггер системалар кимёвий реакция-ларда реагент концентрацияси оширил-ганда системадаги триггер ўтиш ҳола-тини куч ёки махсус ўтиш усули деб аталади.

Триггер системалар кимёвий реакция-ларда реагент концентрацияси оширил-ганда системадаги триггер ўтиш ҳола-тини куч ёки махсус ўтиш усули деб аталади.

Триггер ўтишлар системадаги бар-қарор стационар ҳолатлар ва улар ўрта-сидаги ўтишлар имкони бўлган биологик жараёнларнинг моделларини тузишда қулайлик яратади.

Онзагер алоқадорлиги

Биологик системаларда энергиянинг бир турдан иккинчи бир турга ўтиши содир бўлиб туради.

Мас-н, кимёвий энергия нерв толасида электр энергиясига, мускулларда эса механикавий энергияга, биолюминесценцияда (ялтироқ қўн-ғизларда) ёруғлик энергиясига, хлоропласт-ларда макроэрг боғ энергиясига, кўз тўрпардасида эса электр энергияга айланади.

Ҳар қандай жараённи умумлашган куч Х билан умумлашган оқим J кўпайтмаси тарзида ифодалаш мумин. Шу асосда, жараён энтропиясининг ўзгариши мазкур характерлар кўпайтмасига JХ қувват кўринишида ифодаланади. Агарда мувозанат яқинлиги системада ҳаракатлантирувчи куч ва у сабабли юзага келадиган оқим кучсиз бўлса, улараро боғлиқлик пропорционал бўлади,яъни

J= L X

• L-пропорционаллик коэффициенти, Х- умумлаш-ган куч, J- умумлашган оқим

Фараз қилайлик, бир системада бир вақтнинг ўзида икки оқим, иссиқлик оқими- J1 ва модданинг диффузион оқими J2 -ҳамда умумлашган кучлар, ҳароратлар фарқи-Х1 ва концентрациялар фарқи –Х2 мавжуд бўлсин. Онзагер алоқадорлигига биноан, мувозанатга яқин очиқ системада, ҳар бир оқим фақат ўз ҳаракатлантирувчи кучигина эмас, бошқа оқимни ҳаракат-лантирувчи кучига ҳам боғлиқ бўлиб, бундай алоқадорлик диа-гонал коэффициентлар тенглиги билан характерланади ва бу оқимлар бир-бирини қўллаб туради:

J1= L11 X1 + L12 X2

J2= L21 X1+ L22 X2

Бу ерда J1 ва J2 –биринчи ва иккинчи оқим, Х1 ва Х2 уларга мувофиқ харакатга келтирувчи кучлар, L11, L12, L21, L22>0 кичик бўлиб, мутаносиблик коэффициент-ларидир.