O’zaro hurmat,
o’zgalar fikrini tinglay olish
Qoidani unutma,
ma’nodan uzoq ketma
Gapni cho’zma oz gapir,
Keng ma’noli soz gapir
1.2. Darsda psixologik iqlim yaratish, dars shiori va maqsadini e’lon qilish:
“ Oz oz o’rganib dono bo’lur, qatra qatra yig’ilib daryo bo’lur”
1.3. Sinfni guruhlarga ajratish 1- guruh; 2-guruh ; 3- guruh
1.4 Kunning muhim voqealari aytib o’tiladi. Oktabr qaysi fan oyligi va kim til haqida she’r biladi? ( O’qituvchi va o’quvchi tomonidan bugungi kunda tavallud topgan mashxur shaxslar, yurtimiz va jahon maydonida sodir bo’lgan muhim ijtimoiy-siyosiy ma’lumotlar , bayramlar haqida qisqacha ma’lumot aytib o’tiladi.)
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash.
“Guruhlarda ishlash “. O’quvchilar 3 guruhga bo’linadi. Har bir guruh uyga berilgan mavzu bo’yicha qisqacha ma’lumot berishadi. Berilgan uy ishi : mustahkamlash,
“ Oygul bilan Baxtiyor “ ertagini o’qib kelish.
Bunda “ tezyurar poyezd “ interfaol usulidan foydalanamiz. Har bir guruh tezkor 10 ta savol beriladi o’quvchilar esa soniyada javob berishlari kerak.
Savollar :
Oygulni zindondan kim qutqardi? – Qul Tarlon
Baxtiyor kim edi ?- Podachi
Oygul qaysi yurtdan edi ?- Jambil
Xalq Oygulga qayerga olib ket bizni dedi?- Susambilga
H. Olimjon Go’zal edi va chinor edi deb kimni ta’riflagan ?—Baxtiyorni
Oygulni qanday baliq yutdi?—Jayhun
H. Olimjon kimdan eshitgan ertaklari asosida yozgan ?—onasidan
Jurjon podshosi nechi kun muhlat berdi ?- 1 kun
“ Oygul bilan Baxtiyor “ qachon yozilgan ?- 1937-yil
Oygul baliqni ichidan nima topdi ? – gavhar
Oygul qayerga hujm qildi ?- Jambilga
Ertakda nima g’olib bo’ldi ? – Adolat va h.k
III. Yangi mavzu bayoni. Aka-uka Grimmlar “ Botir tikuvchi “
Aka-uka Yakob va Vilgelm Grimmlar Germaniya universitetida o’qib yurgan kezlarida xalq og’zaki ijodi hamda til va adabiyot bilan jiddiy shug’ullanganlar. O’qish, o’z ustida ishlash Grimmlar uchun baxt yo’li bo’ldi. Grimmlar ertaklarning ko’pchiligini bevosita ertak aytuvchilardan tinglab, ba’zilarini esa dehqonlar bilan suhbatlashib yozib olardilar.
Aka-uka Grimmlar yaratgan ertaklarning aksariyat qahramonlari oddiy odamlardir.
“ Botir tikuvchi “ ertagining bosh qahramoni Gans- kiyim tikuvchi hunarmand. Bu ertak ham ko’pchilik ertaklar qatori oddiy voqeadan boshlanadi. Murabbo surtilgan noniga “hujum qilgan” poshsholarning birdaniga “ yettitasini yer tishlatgan “ tikuvchi , bu ishini kamariga sirli ko’rinishda yozib sayohatga otlanadi.
E’tibor bersangiz , butun asar davomida tikuvchi biror kishiga biror vaziyatda yomonlik qilmaydi. Afsuski, unga duch kelgan ulkan odamlar ham , saroy askarlari-yu qirolning o’zi ham uning beg’arazligiga, samimiyatiga shubha bilan qaraydilar. Yovuzlik qilib bo’lsa ham undan qutulish yo’lini izlashadi.
Tikuvchi tekinxo’r poshsholarga ham, maqtanchoq ulkan odam va uning sheriklariga ham, makkor qirolni ham, avvolo, yaxshi muomala qiladi. Ulkan odamlarning biror narsasiga sherik bo’lmoqchi emas. U aytgan topshiriqlarni “bajonidil” bajaradi. Biroq ulkan odamlar, qirol va uning odamlari tikuvchiga yomonlikni hatto o’limni ravo ko’radilar. Natijada o’zlari qazigan chohga o’zlari tushadi.
Ertaklar – yaxshilikka yetaklar
Bu ertakning boshqa ertaklardan farq qiladigan yana bir o’rni bor. Ko’p ertaklarda kambag’al yoxud o’rtaxol kishilar o’zlari ko’rsatgan qahramonliklar evaziga juda katta boyliklarga ,rohat –farog’atga , hatto toj-u taxtga ega bo’lishadi. Ular podshohlar va qirollarning qizlariga uylanishadi, to’ylari esa “ qirq kecha-yu qirq kunduz “ davom etadi. Aka-uka Grimmlar yaratgan ertak esa mutlaqo boshqacha yakunlanadi. “ Tikuvchi bo’lsa oshini oshab, yoshini yashab , kamzul ishton va nimchalarni tikaveribdi. U kamarni devorga osib qo’yibdi. Keyin esa ulkan odamlarni ham, qaroqchilarni ham, yakkashoxlarni ham bir umr ko’rmabdi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
Yangi mavzuni mustahkamlashda guruhlarda “shaxmat” usulidan foydalanamiz.
Bunda shaxmat doskalari beriladi, oq kataklarga adibning hayoti va ijodiga doir ma’lumotlar, qora kataklarga esa “ Botir tikuvchi “ ertagi qahramonlari haqida ma’lumot yoziladi.
Rag’batlantirish.
Guruhlarni ballari to’planib , tahlil va xulosa qilinadi.
5 A-sinf
Uyga vazifa. Mavzu yuzasidan berilgan savollarga javob topish.
Balli
A`lo
Qo`shimcha ma`lumotlar uchun
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Termiz-2021