Termiz muhandislik-texnologiya instituti

Termiz muhandislik-texnologiya instituti
Yengil sanoat va kimyo texnologiyalari fakulteti
9-18 guruh talabasi _______________________________________________ ning
Piro va gidro metallurgiya fanidan ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ mavzusida tayorlagan
Kurs ishi

Tayyorladi __________________________
Qabul qildi___________________________
Baho___________




Mundarija

Kirish
Bob I. Asosiy qism

1. 
   Ruxni xomashyolaridan ajratib olish texnologiyasi.
   
2. 
   Rux sulfat eritmasini zarralardan tozalash.
   

Bob II. Nazariy qism
2.1 Ruxning elektr tiklanish nazariyasi.
2.2 Rux elektrolitik tiklanishining amaliyoti.
2.3 Rux kekini gidrametallurgik usul bilan qayta ishlash.
Bob III. Xisob qismi.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati.

Kirish
Ko'pgina sanoat korxonalarining faoliyati ko'pincha atrof-muhitni zararli moddalarni o'z ichiga olgan chiqindi suv bilan ifloslanishiga olib keladi, bu oz miqdordagi odamlar salomatligi va umuman biosfera holatiga jiddiy salbiy ta'sir ko'rsatadi [1]. Turli metall ionlari va ularning birikmalari chiqindi suv tarkibidagi juda xavfli toksinlar deb hisoblanadi]. Ular galvanik ustaxonalari, mashinasozlik va metallga ishlov berish korxonalari, ruda va ma'dan ishlab chiqarish, qora va rangli metallurgiya, kimyo va neft-kimyo sanoati va boshqa tarmoqlarning oqova suvlarida mavjud [4].
Ishlab chiqarishda kamyob metallarga bo'lgan talabni ortishiga sabab bo'lmoqda bu esa o'z o'rnida molibden ajratib olish uchun yangidan yangi xomashyo resurslarni va iikilamchi xomashyolarni qayta ishlash uchun turtki bo'lmoqda. Xususan OKMK AJ ga qarashli kamyob metallar ishlab chiqarish sexida hosil bo'layotgan texnologik eritmadan molibden,reniy va boshqa turdagi metallarni ajratib olish nafaqat atrof muhitga balkim xomashyoni kompleks qayta ishlash imkonini beradi.
Kon-metallurgiya sanoati mahsulotlari negizida ilg‘or jahon amaliyoti asosida yuqori qo‘shilgan qiymatli tayyor mahsulotlar ishlab chiqarish quvvatlarini tashkil etish, unga bog‘liq bo‘lgan tarmoqlarni rivojlantirish hamda ushbu yo‘nalishning investitsiyaviy jozibadorligini oshirish maqsadida:
1. Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, Moliya vazirligi, Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Innovatsion rivojlanish vazirligi, Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi, “Olmaliq KMK” AJ, “O‘zeltexsanoat” uyushmasining quyidagilarni kon-metallurgiya sanoati va unga bog‘liq tarmoqlarni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari etib belgilash to‘g‘risidagi takliflari ma’qullansin: “xomashyodan tayyor mahsulotgacha” bo‘lgan ko‘p pog‘onali qo‘shilgan qiymat zanjirlarini yaratishga qaratilgan iqtisodiyotning drayveri sifatida respublikada mis mahsuloti va u bilan bog‘liq sohalarda yuqori qo‘shilgan qiymatli tayyor mahsulotlar ishlab chiqarish bo‘yicha ilmiy-texnologik klasterni (keyingi o‘rinlarda — Mis sanoati klasteri) tashkil etish; kon-metallurgiya sanoatini uzoq muddatli istiqbolda ishonchli resurs bazasi bilan ta’minlash uchun mis, rangli, nodir va noyob metallar bo‘yicha geologiya-qidiruv ishlarini kengaytirish, geologiya fani va geologik xizmatlar bozorini rivojlantirish; kon-metallurgiya, elektrotexnika, mashinasozlik, dastgohsozlik sohalarida kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini tubdan takomillashtirish, shuningdek, mavjud va yangi barpo etiladigan ishlab chiqarish quvvatlarini yuqori malakali mahalliy va xorijiy mutaxassislar bilan ta’minlash; kon-metallurgiya sanoatini zarur infratuzilma bilan ta’minlash hamda milliy ekologik talablarni xalqaro standartlarga muvofiqlashtirish, atrof-muhitni muhofaza qilish va suvdan oqilona foydalanish; davlatning kon-metallurgiya sanoati rivojlanishini ta’minlashga qaratilgan eng maqbul tartibga solish siyosatini shakllantirish, sanoat tarmoqlarida milliy raqobatbardoshlikni oshirish.
2. Quyidagilar: Mis sanoati klasterini tashkil etish va rivojlantirish “yo‘l xaritasi” (keyingi o‘rinlarda — “yo‘l xaritasi”) 1-ilovaga muvofiq; Mis sanoati klasterini tashkil etish va rivojlantirish bo‘yicha maxsus komissiya (keyingi o‘rinlarda — Maxsus komissiya) tarkibi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Maxsus komissiyaga (A.N. Aripov) “yo‘l xaritasi”ga, zaruratga qarab, o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish huquqi berilsin.
3. Maxsus komissiyaga quyidagi asosiy vazifalar yuklansin: “yo‘l xaritasi”da belgilangan chora-tadbirlar amalga oshirilishida mutasaddi vazirlik, idora va tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirish va ushbu jarayonni nazorat qilish; mutasaddi vazirlik, idora va tashkilotlar tomonidan ishlab chiqilgan takliflarni ko‘rib chiqish, ularni amaliyotga tatbiq etish bo‘yicha qarorlar qabul qilish; Mis sanoati klasterini tashkil etish va rivojlantirish hamda ushbu qaror ijrosini ta’minlash bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar natijadorligini muhokama qilib borish, shuningdek, “yo‘l xaritasi”ni amalga oshirishda yuzaga keladigan masalalarni tezkor hal etish.
4. Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, Moliya vazirligi, Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Innovatsion rivojlanish vazirligi, Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi, “Navoiy KMK” AJ va “Olmaliq KMK” AJ:
O‘zbekiston texnik jihatdan tartibga solish agentligi, “O‘zeltexsanoat” uyushmasi bilan birgalikda 2021-yil 15-oktabrga qadar yetakchi xorijiy konsalting kompaniyalarini jalb qilgan holda, 2022 — 2026-yillarda kon-metallurgiya mashinalari, texnikalari va uskunalarining yangi turlarini ishlab chiqarishni rivojlantirish dasturini;
“O‘zkimyosanoat” AJ bilan birgalikda 2021-yil 30-oktabrga qadar kon-metallurgiya sanoati uchun zarur bo‘lgan kimyoviy mahsulotlarni ishlab chiqarishni kengaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar dasturini (“Navoiyazot” AJda tashkil etilayotgan texnologik kimyo klasterini hisobga olgan holda);
2021-yil 1-noyabrga qadar yetakchi xorijiy konsalting kompaniyalari hamda malakali mutaxassislarni jalb qilgan holda, Mis sanoati klasterini tashkil etish va rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash uchun Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
5. Moliya vazirligi, Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, “Navoiy KMK” AJ, “Olmaliq KMK” AJ, “O‘zkimyosanoat” AJ va uning tarkibiga kiruvchi tashkilotlar, “O‘zeltexsanoat” uyushmasining:
Mis sanoati klasterini tashkil etish va rivojlantirish konsepsiyasini hamda Kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini takomillashtirish dasturini ishlab chiqish, shu jumladan yetakchi xorijiy konsalting kompaniyalar hamda malakali mutaxassislarni jalb qilish, xorijiy davlatlar tajribasini o‘rganish, xizmat safarlarini tashkil etish bilan bog‘liq va boshqa tegishli xarajatlarni “Olmaliq KMK” AJ mablag‘lari;
2022 — 2026-yillarda kon-metallurgiya mashinalari, texnikalari va uskunalarining yangi turlarini ishlab chiqarishni rivojlantirish hamda kon-metallurgiya sanoati uchun zarur bo‘lgan kimyoviy mahsulotlarni ishlab chiqarishni kengaytirish dasturlarini ishlab chiqish bilan bog‘liq va boshqa xarajatlarni tegishligicha “Navoiy KMK” AJ, “Olmaliq KMK” AJ, “O‘zkimyosanoat” AJ va boshqa tarmoqlar korxonalarining mablag‘lari hisobidan amalga oshirish to‘g‘risidagi takliflari ma’qullansin.
6. “Navoiy KMK” AJ, “Olmaliq KMK” AJ, “O‘zkimyosanoat” AJ, “O‘zeltexsanoat” uyushmasiga Moliya vazirligi hamda Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi bilan birgalikda yetakchi xorijiy konsalting kompaniyalar hamda malakali mutaxassislar bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralar natijalariga ko‘ra eng maqbul taklifni tanlash asosida shartnomalar imzolashga ruxsat berilsin.
7. Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, Moliya vazirligi, manfaatdor vazirlik, idora va tashkilotlar bilan birgalikda joriy yil 1-sentabrga qadar 2022 — 2026-yillarga mo‘ljallangan mis va boshqa rangli va noyob metallar uchun geologiya-qidiruv ishlarining maqsadli dasturini tasdiqlash uchun Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
8. Moliya vazirligi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi, Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi bilan birgalikda 2021-yil 1-sentabrga qadar xorijiy davlatlarning kam xarajatli injiniring xizmatlarini rivojlantirish bo‘yicha ilg‘or tajribasini o‘rgangan holda, ularni respublikada qo‘llash to‘g‘risidagi takliflarni Maxsus komissiyaga kiritsin.
9. Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi:
Moliya vazirligi, “Olmaliq KMK” AJ va “O‘zeltexsanoat” uyushmasi bilan birgalikda 2021-yil 1-dekabrga qadar Mis sanoati klasteri faoliyatini tashkil etishga yetakchi xorijiy ishlab chiqaruvchilar va salohiyatli investorlarni jalb qilish tizimini joriy etsin;
Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklari bilan birgalikda 2021-yil yakuniga qadar Mis sanoati klasterini tashkil etish uchun zarur investitsiya loyihalari ro‘yxatini tarmoqlar kesimida tayyorlagan holda, maxsus sanoat zonalarini tashkil etish yuzasidan takliflarni Maxsus komissiyaga kiritsin.