1 Мавзу: «Бозор инфратузилмаси иктисодиёти» фанининг предмети ва вазифалари

1998-2011 yillarda sog‘liqni saqlash tizimini isloh qilishning asosiy natijalari quyidagilar:

1. 
   Aholi salomatligini muhofaza qilishning mustahkam me’yoriy-huquqiy asosi yaratildi.
   
2. 
   Avval mavjud bo‘lgan ko‘p bo‘g‘inli sog‘liqni saqlash tizimi o‘rniga tibbiy yordam ko‘rsatishining zamonaviy va maqbullashtirilgan tashkiliy-institutsional tuzilmasi yaratildi.
   
3. 
   Tibbiyot muassasalarining tibbiy asbob-uskunalar bilan jihozlanish darajasi sezilarli ravishda oshirildi.
   
4. 
   Yuqori malakali tibbiy xodimlar tayyorlashning va ularning mehnatini moddiy rag‘batlantirishning mutlaqo yangi tizimi yaratildi.
   

Aholiga birlamchi tibbiy-sanitariya xizmati ko‘rsatish sohasida mustaqillik yillarida tub o‘zgarishlar amalga oshirildi.

Sog‘liqni saqlash tizimini isloh qilish Davlat dasturi doirasida Jahon banki investitsiyalari jalb qilingan holda, 1998-2011 yillarda “Salomatlik-1” va “Salomatlik-2” loyihalari doirasida yurtimizdagi 3192 ta QVP umumiy qiymati 76 million dollar bo‘lgan zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar, laboratoriya jihozlari bilan to‘liq ta’minlandi.

“Salomatlik-2” loyihasi doirasida 570 ta stomatologik asbob-uskuna QVP va ko‘p tarmoqli poliklinikalarga yetkazildi. Qishloq aholisini arzon va sifatli dori-darmon bilan ta’minotini yaxshilash maqsadida 811 ta QVPda ijtimoiy dorixonalar tashkil qilindi, 1056 ta QVPga GSM standartidagi statsionar telefon o‘rnatildi va QVPlarining aloqa tizimi bilan ta’minoti 97,7 foizga yetdi.

Manzilli dasturga asosan, 2010 yilda 345 ta QVP 3,2 milliard so‘m homiylar va byudjet mablag‘lari hisobidan ta’mirlandi, 2011 yilda 343 ta QVP da 4,6 milliard so‘m mablag‘ hisobidan ta’mirlash ishlari olib borildi.

Qishloq joylardagi birlamchi tibbiy-sanitariya yordami muassasalarini aholi jon boshiga moliyalashtirish mexanizmini tadbiq qilish natijasida QVPlarini moliyalashtirish 3 barobar oshdi, natijada 2011 yilda 2009 yilga nisbatan QVPga aholi qatnovi 1 kishiga nisbatan 3,9 dan 4,6 ga oshdi.

Farzand tarbiyasi yurt taraqqiyoti, jamiyat ravnaqida muhim ahamiyatga egadir. SHu bois mamlakatimizda istiqlolning ilk yillaridan boshlab Prezidentimiz rahnamoligida sog‘lom va barkamol avlodni voyaga yetqazish, ularning qonuniy xuquq hamda manfaatlarini ta’minlash, qalbida Vatanga muhabbat va sadoqat, milliy an’ana hamda qadriyatlarimizga hurmat tuyg‘ularini shakllantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Bu jihatlar Konstitutsiyamizda, qolaversa, “Ta’lim to‘g‘risida”gi,“Bola xuquqlarining kafolatlari to‘g‘risida”gi qonunlar hamda mazkur yo‘nalishda qabul qilingan bir qator dasturlarda o‘z ifodasini topgan.

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan “Sog‘lom ona – sog‘lom bola” dasturi umummilliy harakatga aylandi. Muruvvat uylari, mahsus maktab-internatlarning moddiy-texnik bazasi ham mustahkamlanib, ta’lim-tarbiya, sog‘lomlashtirish tizimi tobora takomillashmoqda.

Sog‘liqni saqlash tizimida olib borilgan islohotlar natijasida erishilgan yutuqlar xalqaro tashkilotlar tomonidan yuqori baholanib kelinmoqda. 2010 yilda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan o‘zbek milliy tibbiyot modeli boshqa mamlakatlarga namuna sifatida tavsiya etildi. Buyuk Britaniyaning “Save the children” (“Bolalarni asraylik”) tashkiloti tomonidan 2011 yilda O‘zbekiston 161 ta davlat orasida bolalar salomatligini muhofaza qilish bo‘yicha o‘nta yetakchi davlat safidan o‘rin egalladi.

Shoshilinch va tez tibbiy yordam tizimi moddiy-texnik bazasini mutahkamlash bo’yicha quyidagi ishlar amalga oshirildi: respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi uchun Yaponiya hukumatining 743 million yen (7,1 million dollar) miqdoridagi granti va Ispaniya hukumatning 9,38 million dollar miqdoridagi krediti, viloyat filiallari uchun Islom taraqqiyot bankining 33,8 million dollar miqdoridagi krediti va tuman tibbiyot birlashmalari qoshidagi 171 ta shoshilinch tibbiy yordam bo‘limlari uchun arab iqtisodiy rivojlanish Quvayt fondining 20,55 mllion dollar miqdoridagi krediti jalb etildi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009 yil 21 maydagi “Tez tibbiy yordam tizimi faoliyatini takomillashtirish haqida”gi PQ-1114-sonli qaroriga ko‘ra, 2009-2011 yillarda 698 ta maxsus avtotransport sotib olindi va tizimning avtotransport bilan ta’minoti 94 foizga yetdi. Hududlardagi tez tibbiy yordam mashinalari 127 ta eKG apparati, 35 ta defibrillyator va 30 ta so‘rg‘ich bilan qo‘shimcha ravishda ta’minlandi.

2010 yilda mamlakatimizning 130 ta tumanidagi tez tibbiy yordam bo‘limi va shoxobchasida 3,1 milliard so‘mlik ta’mirlash ishlari bajarildi. 2011 yilda tez tibbiy yordam shoxobchalarini ta’mirlash bo‘yicha manzilli dastur asosida 1,3 milliard so‘m mablag‘ rejalashtirildi va 162 ta shoxobchada ta’mirlash ishlari yakunlandi.

Yurtimizda zamonaviy diagnostika va davolash uskunalari bilan jihozlangan, yuqori malakali tibbiy xizmat ko‘rsatadigan 10 ta ixtisoslashtirilgan tibbiyot markazi tashkil etildi.

2 yil davomida respublika ixtisoslashtirilgan va ilmiy-amaliy tibbiyot markazlarida jami 77945 nafar bemor davolanib chiqdi. Ularning 20062 (26,7 foizi) nafari davlat byudjeti hisobidan imtiyoz asosda davolangan bemorlar, 56550 nafari esa (73,3 foizi) pullik asosda davolangan bemorlardir. Markazlarda jami 22408 ta operatsiya va diagnostika muolajasi bajarildi, shundan 10664 tasi (46 foizi) – yuqori texnologiyalar asosidagi muolajalardir. Bajarilgan operatsiyalar 2010 yilga nisbatan 1752 taga, yuqori texnologiyalar asosidagi operatsiyalar esa 914 taga oshdi.