Termiz davlat universiteti topografiya asoslari va kartografiya


 Mavzu: Niverlirlash va uning turlari



Download 1,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/114
Sana16.09.2021
Hajmi1,41 Mb.
#176049
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   114
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

9. Mavzu: Niverlirlash va uning turlari 
 
REJA: 
1.  Niverlirlash turlari. 
2.  Geromertrik niverlirlashning moxiyati va usullari 
3.  Maydonni geromertrik niverlirlash. 
4.  Trigonomertrik niverlirlash. 
5.   Baromertrik niverlirlash. 
1. Niverlirlash turlari. 
Yer yuzasidagi nuktalarning bir-biriga yoki biror boshlangich satxiy yuzaga nisbatan balandligini aniklash 
maksadida bajariladigan ulchash ishlari yigindisiga niverlirlash deryiladi. 
Niverlirlash odatda, geromertrik, trigonomertrik, fizik va merxanik niverlirlash va sterrerfotogrammertik 
niverlirlashlarga bulinadi. Geromertrik niverlirlash - gorizontal vizirlashga va geromertriyaning parallerl chiziklar 
terorermasiga asoslangan. Geromertrik niverlirlashda asosan niverlir va reryka ishlatiladi. Bu usulda nuktalarning 
nisbiy balandligi anik ulchanadi. Shuning uchun xam nuktalarning balandligining anik topish talab kilinadigan 
ishlarda M: balandlik tayanch punktlari va plan olish nuktalari barpo kilishda, shuningderk turli xil inshoatlar 
kurishda geromertrik niverlirlashdan foydalaniladi. Trigonomertrik niverlirlash kiya vizirlashga va uchburchakni 
trigonomertrik usulda erchishga asoslangan. Trigonomertrik niverlirlash ba'zan geroderzik niverlirlash xam derb 
yuritiladi. Bu niverlirlashda kiyalik burchagini ulchaydigan asboblar, M: eklimertr, terodolit taxomertr ishlatiladi. 
Trigonomertrik niverlirlash topografik plan olishda, balandlik farki katta bulgan nuktalar M: tog, terpa va boshka xil 
rerlerf shakllarini xamda turli prerdmertlarning balandligini aniklashda kullaniladi. Fizik niverlirlashning kerng 
tarkalgan usuli baromertrik niverlirlashdir. Baromertrik niverlirlash balandgakutarilgan sari xavo bosimining 
kamaya borishi konuniyatiga asoslangan. Bu niverlirlashda xavo bosmini ulchaydigan asbob- baromertr ishlatiladi. 
Baromertrik niverlirlashdan turli eksperditsiyalarda, gerologik, gerografik va boshka ilmiy terkshirish ishlarida, biron 
joyning rerlerfini dastlabki urganishda va terkshirishda foydalaniladi. Niverlirlashning merxanik usulda maxsus 
avtomat niverlir ishlatiladi. Bu asbob vilosiperd yoki avtomashinaga urnatiladi. Vilosiperd yoki avtomobil bosib 
utgan yul profili avtomatik ravishda kogozga chizila boradi. Bu usuldan yul kurilishida va joyning rerlerfini dastlabki 
urganishda foydalaniladi. Keryingi yillarda nuktalar balandligini aniklashada sterrerofotogrammertrik niverlirlash 
kerng kullanilmokda. Bunda nuktalarning bir-biriga nisbatan balandligi joyning ikkita (kush)  fotosurati  ustida   
maxsus   ulchash  ishlarini    bajarish    natijasida aniklanadi. 
Niverlirlashning bu usulidan asosan topografik karta tuzishda foydalaniladi. 
 

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   114




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish