Termiz davlat universiteti tojik filologiyasi va sharq tillari kafedrasi

Unlilarning so‘z boshida ifodalanishi
Fors tilidagi barcha unlilar so‘z boshida kelsa bir alif orttirilib yoziladi. O unlisi so‘z boshida alif ustiga qo‘yilٓ (arabcha – cho‘zilgan) orqali ifodalanadi. So‘z o‘rtasida va oxirida madda tushib qoladi. آوردن ovardan – keltirmoq.

Talaffuzi	yozilishi	talaffuzi	yozilishi
a	اَ	o	آ
e	اِ	i	ای
o‘	اُ	u	او
ey	اِی	o‘u	اُو

Misollar: ابرو abru – qosh, اداره edore – idora, اُروپا O‘rupa – yevropa, آرد ord – un
ایران , Iron – Eron او u – u, ایوانeyvon – ayvon.


Amaliy mashg‘ulot uchun topshiriqlar

8-mashq. Quyidagi so‘zlarni yozing.
پِدَر، دُرود، زَن، بَزر، دِراز، پُر، زَبان، دَر، زَرد، بَد، دَندان، دَريا، پَنير، تَبريز، دی، دور، وِی، نُو، رِی، دو، تو، راديو، نزد، دَرد، دُرود، بَدَن، بو.
9- mashq. Quyidagi so‘zlarni forscha yozing.
Yazd, barodar, deroz, po‘r, zabon, zan, do‘rud, dandon, daryo, Tabriz, no‘v, dey, Rey, pedar, to‘ tu, do‘w, do‘, bad, panir, nazd, dard.

10- mashq. Quyidagi so‘zlarni yozing va o‘qing.
آن، آب، او ، ایران، این ایرانی، اوت، از، آباد، آبان، آذر، ابرو، ابراز، آُروپا، ایوان، آبدار، اداری.

Savollar:

1. 
   A harfi so’z boshida, o’rtasida va oxirida qanday yoziladi?
   
2. 
   E harfi so’z boshida, o’rtasida va oxirida qanday yoziladi?
   
3. 
   O’ harfi so’z boshida, o’rtasida va oxirida qanday yoziladi?
   
4. 
   Fatha, kasra, zamma ifodalanishi va ma’nolari
   
5. 
   Sukun qachon qo’llaniladi.
   
6. 
   Diftonglar qanday yoziladi va talaffuz qilinadi?
   
7. 
   Qaysi harakatlar satr ustida va qaysilari satr ostida yoziladi?
   
8. 
   Nima uchun qasqa unlilarning so’z o’rtasidagi shakli bilan so’z oxiridagi shakli farqlanadi?