Termiz davlat universiteti tojik filologiyasi va sharq tillari kafedrasi



Download 1,42 Mb.
bet134/193
Sana03.02.2022
Hajmi1,42 Mb.
#427904
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   193
Bog'liq
Termiz davlat universiteti tojik filologiyasi va sharq tillari k (1)

4-topshiriq.Yangi so’zlarni yozing va yodlang.
واژه ها

kutmoq



– mo‘tazer sho‘dan

منتظر شدن

joylashmoq

– qroq gereftan

قرار گرفتن

kirmoq

– vored sho‘dan

وارد شدن

nam, ho‘l

– tar

تر

turmoq

– barxostan

بر خاستن

ho‘llamoq

– tar kardan

تر کردن

salom bermoq

– salom dodan

سلام دادن

doska latta

– ko‘hne

کهنه

ruxsat

– ejoze

اجازه

darslik

– krtob darsi

کتاب درسی

yangi

– toze

تازه

joyida

– sare joye

سر جای

ochmoq

– boz kardan

باز کردن

...ga qarab

– ru be …karde

رو به. .. کرده

qo‘llanma

– dastur

دستور

o‘tgan

– go‘zashte

گذشته

marta, yuk

– bor

بار

takrorlamoq

–tekror kard.

تکرار کردن

old qo‘shimcha

– ho‘rufe izofe

حروف اضافه

iboralar

– e’borot

عبارات

bayon qilmoq

– bayon qilmoq

بیان کردن

tushunmoq

– fahmidan

فهمیدن

yangi

– jadid

جدید

iltimos qilmoq

– xohesh kardan

خواهش کردن

vaqt, payt

– mo‘uqe

موقع

yana, ikki marta

– dubore

دو باره

ko’chirib yozmoq

– ru navisi kardan

رو نویسی کردن

izoh

– to‘uzih

توضیح

yozma

– katbi

کتبی

javob bermoq

– posux dodan

پاسخ دادن

og‘zaki

– shefohi

شفاهی

qaramoq

– negoh kardan

نگاه کردن

endi, hozir




اکنون

yetarli

– kofist

کافیست

diktant

– dikte

دیکته

davom ettirmoq

– edome dodan

ادامه دادن

aytib turmoq

– dikte kardan

دیکته کردن

tushuntirib bermoq

– to‘uzih dodan

توضیح دادن

qoidalar

– qavo‘d

قواعد

ko‘rsatmoq

– neshon dodan

نشان دادن

to‘g‘ri

– do‘ro‘st

درست

sahifa

– safhe

صفحه

to‘g‘ri

– sahih

صحیح

tushunmoq

– mo‘ltafed sho‘dan

ملتفت شدن

so‘z

– kalima

کلمه

marhamat qiling

– befarmoiid

بفرمایید

yozish kerak

– boyad navsht

باید نوشت

mavzu

– mo‘uzu

موضوع

tuzatmoq

– esloh

اصلاح کردن

hikoya qilmoq

– naql kardan

نقل کردن

tatimoq

– cheshidan

چشیدن

qayta aytib bermoq

– bozgu kardan

بازگو کردن

qazimoq

– kandan

کندن

endi, hozir

– inak

اینک

tortmoq, chekmoq

– kashidan

کشیدن

boshlamoq

– sho‘ru kardan

شروع کردن

savollar

  1. Darse zabone torsi” matni.

  2. Darse zabone torsi” matnidagi fe’l zamonlarini izohlang.

  3. Darse zabone torsi” matnidagi fe’l nisbatlarini aniqlang..

  4. Darse zabone torsi” matni matnidagi yangi so’zlarni o’zlashtirib, topshiriqlani bajaring.


56-amaliy mashg’ulot

Old qo‘shimchalar

Reja:

  1. Fors tilida old qo‘shimchalar

  2. Asosiy old qo‘shimchalar.

  3. Asosiy old qo‘shimchalar qanday ma’nolarda qo‘llaniladi.


Old qo‘shimchalar
Fors tilida old qo‘shimchalar tarkibiga ko‘ra uch xil bo‘ladi.

  1. Asosiy.

  2. Izofali.

  3. Mirakkab. )dar xususe, dar boreye, qabl az, pish az, baad az, pas az, …

Old qo‘shimchalar deb, so‘zlarning oldidan qo‘yilib yo‘nalish, o‘rin va chiqish ma’nolarini beruvchi yordamchi vositalarga aytiladi.

Asosiy old qo‘shimchalar:


1. بهbe old qo‘shimchasi o‘zbek tilidagi - ga qo‘shimchasi ma’nosini beradi:
استاد فارسی هر روز به دانشکاه می اید. o‘stod forsi har ruz be doneshgoh mioyad- fors tili o‘qituvchisi har kuni universitetga keladi.
من امشب به خانه می ایم. Ma emshab be xone mioyam- bugun kechqurun uyga kelaman.
2. درdar . O‘rin- payt kelishigi bildirgan ma’nolarni bildiradi va – da qo‘shimchasi bilan tarjima qilinadi.
برادرم در دبیرستان درس می خواند Barodaram dar dabireston dars mixonad- ukam maktabda o‘qiydi.
در خانه هیچ کس نیست . Dar xone hech kas nist- uyda hech kim yo‘q.
3. از az. O‘zbek tilidagi – dan qo‘shimchasiga to‘g‘iri keladi, ya’ni chiqish kelishigi anglatgan ma’noni bildiradi.
سیما از مادرش می پرسد. Simo az modarash mipo‘rsad- Simo opasidan so‘raydi.
از کجا می ایی و به کجا می روی؟ az ko‘jo mioyi va be ko‘jo miravi- qaerdan kelyapsan va qaerga ketyapsan.
4.باbo. O‘zbek tilidagi – bilan ko‘makchisining ma’nosini beradi. Ayrim hollarda ish-harakatning biron vosita yordamida bajarilganligini anglatadi.
من با دوستم به تاتر می روم.man bo dustam be totr mirvam- men dustim bilan teatrga boraman.
او تمرین را با مداد می نویسد. u tamrinro bo medod minavisad- u mashqni qalam bilan yozyapti.
5.تا to old qo‘shimchasi o‘bek tilidagi - gacha qo‘shimchasi ma’nosini beradi:
a) Masofa birligi:تا دانشگاه پیاده می رویم to doneshgoh piyode miravim- Universitetgacha piyode boramiz.
تا مغازۀ کتابفروشی تنها می روی to mag‘oziye ketobfo‘rushi tanho miravi- kitob magazinigacha yolg‘iz borasanmi?
b)Vaqt birligi: از صبح تا شام کار می کنیم az so‘bh to shom kor miko‘nim- ertalabdan kechgacha ishlaymiz.
6.برای broye. O‘zbek tilidagi – uchun ko‘makchisining ma’nosini beradi. Ba’zan –ga qo‘shimchasi ma’nosini beradi.
پدرم برای من لباس تابستانی می خرد. pedaram broye man lebos tobestoni mixarad- otam men uchun (menga ) yozlik kiyim sotib oladi.
7.بر bar. Bu ko‘makchisi, asosan, she’r va g‘azallarda uchraydi, o‘zbek tiliga- ga, -da, qo‘shimchalari orqali tarjima qilinadi.
حرف هایش بر من اثر کرد. harfhoyash bar man asar kard- so‘zlari menga ta’sir qildi.

1-topshiriq.Mashqni o‘qing va tarjima qiling.
شما کجا می روید؟ من به دانشگاه می روم. تو به او چه می دهی؟ من به او قهوه با شیر می دهم. ما چه می کنیم؟ ما چای می خوریم. مگر شما هم چای می خورید؟ نخیر ما چای نمی خوریم قهوه می خوریم. برادر تو چه می کند؟ برادر من کتاب فارسی می خواند. مگر ما اینجا کتاب نداریم؟ چرا، داریم ولی کتاب فارسی نیست. دوست تو احمد کجا است؟ دوست من در دانشکده است. امروز ما هم به دانشکده می رویم. تا دانشکده یک ساعت راه است. امروز صبح مادر من از سمرقند می اید. برای مادرم هدیه می خرم.
Ravish va otlarning ravish o‘rnida qo‘llanishi
Fors tilida ayni ravishlarning o‘zi juda ko‘p emas, ammo ko‘pgina otlar, sifat, hatto ismiy so‘z birikmalari ham ravish kabi gapda hol bo‘lib kelishi mumkin, masalan: روز ruz-kun, صبح so‘bh-ertalab,هر روز har ruz-har kuni va h. k.
2-topshiriq.Quyidagi so‘zlarni yozing va esda saqlang:
امروزemruz-bugun,دیروزdiruz-kecha,فرداfardo- ertaga,پس فرداpas fardo- indinga, امروز صبحemruz so‘bh-bugun ertalab, فردا صبحfardo so‘bh-ertaga ertalab, دیروز صبحdiruz so‘bh-kecha ertalab, عصرasr- asr vaqti,شام shom- shom vaqti, شبshab- kechasi,نصف شب nesfe shab- yarim kecha,امروز عصرemruz asr- bugun asrda,فردا عصرfardo asr- ertaga asrda,امشب emshab-bugun kechasi,فردا شبfardo shab- ertaga kechasi,پس فردا شب pasfardo shab- indin kechasi,هر روزhar ruz-har kuni,همیشه hamishe- hamisha,گاهی gohi- ba’zan.

3-topshiriq.Quyidagi gaplarni o va tarjima qilingng.
من هر روز یک کیلو خیار از سبزی فروشی می خرم. پدر افشین هر سال یک گلدان بزرگ برای افشین می اورد. مردم در فصل تابستان میوه بیشتر می خرند. تو کجا می روی؟ من هم می روم بازار. ما هر ماه به اینجا می اییم. بهزاد همیشه روی آن صندلی می نشیند. تو به من کتاب می دهی؟ شما چه می کنید؟ من به دانشگاه می روم. مادر پروین چه می کند؟ مادر پروین چائی می خورد. پدر احمد هر روز صبح به کتابخانه می رود. آنها فردا شام به خانه ما می ایند. فصل تابستان همه میوه می خرند. آیا فردا به تآتر می روی؟ نخیر فردا به تآتر نمی روم. امسال ما به شهر بخارا می رویم. دانشجوی با استعداد کتاب می خواند. ما هم اینجا کتاب می خوانیم. امروز آنها به دانشگاه تاشکند نمی روند. من از پنجره خورشید را می بینم. تو از پنجره چه می بینی؟ برادر بزرگ من امسال مهندس برق میشود.
4-topshiriq.Qavs ichiga olingan fe’llarni hozirgi-kelasi zamon shakliga qo‘ying.
از کدام فروشگاه برنج و روغن (خریدن)؟ دوست من به من کتاب فارسی (دادن). او همیشه روز یکشنبه به دیدن مادراحمد (رفتن). من امسال پزشک کودکان (شدن). مگر شما برادر (داشتن)؟ سیما همیشه اینجا (نشستن). شما کتاب عربی (خواندن)؟ حالا پدر من چای (خوردن). تو از پنجره چه (دیدن)؟
5-topshiriq.Nuqtalar o‘rniga tegishli fe’llarning mosini hozirgi-kelasi zamonga qo‘yib ko‘chiring.
تو امروز صبح چه...؟ پزشک به شما چه...؟ آیا ما کتاب ...؟ مگر شما خواهر ...؟ فردا آنها کجا...؟ من امروز به شما کتاب...؟ مگر برادر شما پزشک...؟ ( دادن- داشتن- خوردن- کردن- دیدن- گفتن- رفتن- خواندن- شدن)
6-topshiriq.Berilgan savollarga bo‘lishli va bo‘lishsiz shaklda javob bering.
هر صبح پدر شما با کی به کارخانه می رود؟ آیا امروز به دانشگاه نمی روی؟ آیا دانشیار به دانشجو کتاب می دهد؟ در یک هفته چند ساعت کلاس فارسی دارید؟ آیا دوست شما پدر بزرگ دارد؟ مگر خواهر شما دانشجو نیست؟

Download 1,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish