Termiz davlat universiteti tojik filologiyasi va sharq tillari kafedrasi

O‘timli va o‘timsiz fe’llarافعال متعدی و لازم af’ole mo‘ta’addi va lozem
Fe’llar o‘zlarining leksik ma’nolariga ko‘ra o‘timli va o‘timsiz bo‘ladilar. Fe’llarning o‘timli yoki o‘timsiz ekanligi harakatning obyektga bo‘lgan munosabatiga ko‘ra belgilanadi.
o‘timli fe’llar (افعال متعدی af’ole mo‘ta’addi ) ish harakatning birar narsaga – obyektga o‘tganligini bildiradi va vositasiz to‘ldiruvchi vazifasida kelgan so‘zni talab qiladi.
خواندن`xondan- o‘qimoq منکتابراخواندمman ketobro xondam-men kitobni o‘qidim. نوشتنNaveshtan- yozmoq متنرارویتختهنوشتمmatnro ruye taxte naveshtam- matnni doskaga yozdim.
O‘timsizfe’llar ( افغال لازمaf’ole lozem) da ish- harakat boshqa predmetga –obyektga o‘tmaydiva harakatning o‘tishi uchun lozem bo‘lgan so‘zni qabil qilmaydi.
آمدنomadan-kelmoq نشستنneshastan-o‘tirmoq رفتنraftan-bormoq افتادن o‘ftodan- yiqilmoq.
Fors tilida bir necha fe’llar borki, ular o‘zlarining leksik ma’nolariga ko‘ra ham o‘timli, ham o‘timsiz bo‘ladilar.
افزودنafzudan-ko‘paymoq, ko‘paytirmaq. آموختنomuxtan- o‘qimoq, o‘qitmoq, o‘rganmoq, o‘rgatmoq. شکستنshekastan- sinmoq, sindirmoq. آویختن ovixtan-osilmoq, osmoq