Termiz davlat universiteti texnika fakulteti

Sezish
 - bu moddiy olamdagi hodisalarning va predmetlarning odam ongida aks 
ettirilishidir.  Sezish 
ko’rish
, 
eshitish
, 
ushlab  ko’rish
, 
teri
 
orqali
, 
harakatlanish
, 
tebranish
 va hokazolarga bo’linadi. 
 
Idrok
 - predmet va hodisalarni bilishda sezishdan keyingi yuqoriroq pog’onadir. 
Idrok  etishda  atrof-muhitdan  sezish  orqali  olingan  ma`lumotlar  yaxlit  umumlashgan 
holda namoyon bo’ladi.   
Avtomobilni boshqarishda 
ko’rish 
tahlil qiluvchi sifat shaklida atrofdagi muhit 
to’g’risidagi asosiy axborot vositasi hisoblanadi. Yo’ldagi harakat vaziyatini ko’rish 
yomonlashishi YTH kelib chiqishining asosiy omillaridan biri. Harakat miqdori sutkani 
qorong’i vaqtida       20

30  %  ga  pasayishiga  qaramasdan,  avtorning  tahliliga  ko’ra, 
Toshkent viloyati avtomobil yo’llaridagi oxirgi besh yil ichida sodir etilgan YTHning 
35

45 %  kunning qorong’i davriga to’g’ri keladi. 
 
Ikki polosali yo’ldan qarama-qarshi polosada harakat yo’q bo’lgan vaqtda, 80 
km/soat  tezlik  bilan  harakatlanayotgan  haydovchi  ko’z  qarashining  43,2  % 
avtomobilning  25-120  m  oldidagi  yo’l  bo’lagini  ko’rishga, qolgan  vaqtni  esa  yo’lni, 
qatnov  qismini,  yo’l  yoqasini  va  boshqa  yo’l  elementlarini  ko’rishga  sarflaydi  (6.2-
rasm).  Agarda ikki polosali yo’lda qarama-qarshi harakat kuzatilsa, unda haydovchi 
ko’rish diqqatining 30 % vaqtini qarshidan harakatlanayotgan avtomobil oladi.  
Yo’l   elementlari  esa  
47,9  %  ni  tashkil  etadi,  uning 
asosiy  qismi  yo’l  qoplamasini 
va  avtomobil-ning  oldidagi 
yo’l 
holatini 
baholashga 
sarflanadi.