Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

,
har-xil departamentlarning bo’lim boshliqlari hamda 
biotexnologiya sohasi bo’yicha yirik olimlar kiritilgan. 
 

 

---

14 
Xulosa 
Biotexnologiyaning gen injenerligi uslubi sun’iy ravishda bir organizmdagi gen, 
maxsus ferment restriktaza ta’sirida kesib olinib vektorga (plazmidalar, viruslar) 
o’tkaziladi va recombinant qilingan genlar maxsus ferment megaza yordamida 
ikkinchi organizmning xromosomasiga kiritiladi va yangi gibrid olinadi. 
Gen injenerligi uslubida yaratilgan yangi gibridlar oqsillar, fermentlar va 
shular jumlasidan, eng muhim ahamiyatga ega bo’lgan fiziologik faol moddlar, 
insulin, samototrotin, interferon va monoklonantitelalar sintez qilib olinadi va 
olinmoqda. 
Gen injenerligi asosida yaratilgan mikroorganizmlar, o’simliklar va 
hayvonlaning turlari ko’p mahsulot beradigan, har xil tashqi faktorlarning ta’siriga 
chidamli, kasalliklarga bardam bergan va kuchli immunitetga ega bo’lishlari kerak. 
Gen injenerligi yordamida ko’sak qurtiga chidamli g’o’za hamda kolorada 
qo’ng’iziga chidanli kartoshka o’simliklari yaratilgan. 
Hujayra muhandisligi usullaridan foydalanib, tirik organizmlardan gibrid 
hujayralar olish biotexnologiyasi yaratildi va bu asosida monoklonal antitelalar olish 
yo’lga qo’yildi. Biotexnologiyaning bu sohadaga dastlabki qadamlar 1973 yil 
birinchi gen klonlangan vaqtdan boshlab qo’yilgan edi. 
Gen muhandisligi biotexnologiyasining yutuqlari sanoat ko’lamida va qishloq 
xo’jaligida keng qo’llanilmoqda. Xususan, antibiotiklar, aminokislotalar, vitaminlar 
va gormonlar ishlab chiqarilmoqda, nasldor qoramol klonlari yaratilmoqda, tuproq
va suvda zaharli pestitsid qoldiqlarini parchalaydigan mikroorganizmlarni transgen 
shtammlari olingan, atmosfera azotini o’zlashtiruvchi mikroorganizmlar genlari 
asosida tuproqni azotli o’g’itlar bilan boyitish muammosi yechilmoqda, zararli 
hasharotlarga va patogen mikroorganizmlarga chidamli, ekologiyani asrovchi 
transgen o’simlik navlari yetishtirilmoqda, irsiy kasalliklarni tezkor tashxis qilish 
uchun, tashxis materiallari tayyorlanmoqda, shuningdek, gen terapiya usullari 
takomillashtirilmoqda.