Termiz davlat universiteti psixologiya kafedrasi

kommunikativ 
funksiyasi oila a‘zolarining o‘zaro muloqot va o‘zaro 
tushunishga  bo‘lgan  ehtiyojiga  qondirishga  xizmat  qiladi.  Psixologik  tadqiqotlarda 
ta‘kidlanishicha,  turli  ijtimoiy  orientatsiyalar,  ustanovkalar,  hissiy  madaniyat, 
odamning  ahloqIy,  ma‘naviy  va  psixologik  salomatligi-  oiladagi  o‘zaro,  ichki 
muloqot  xarakteri,  oiladagi  o‘zaro  ichki  muloqot  xarakteri,  oiladagi  katta 
a‘zolarning  muloqotda  psixologik  ustanovkalarni  namayon  qilishlari,  oiladagi 
ahloqIy-psixologik iqlimga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqdir. 
 
Nikoh-oila  munosabatlari  yuzaga  kelgan  dastlabki,  ibtidoiy  zamonlardan 
buyon  unga  xarakterli  bo‘lib  kelgan  xususiyatlardan  biri,  undagi  shaxslararo 
munosabatlar  talablaridan  biri  uni  o‘z  a‘zolarining  ahloqiy-psixologik 
hhimoyalanishini ta‘minlash, shuningdek bolalarga mehnatga yaroqsiz yoki keksa 
qarindoshlarga  moddiy  va  jismoniy  erdam  ko‘rsatish  kabilardan  iborat  bo‘lib 
kelgan. 
Bu  holat  o‘z  navbatida  oilaning  asosiy  funksiyalaridan  birini,  uning 
rekreativ  funksiyasini  tashkil  qiladi.  Oilaning  rekreativ-o‘zaro  jismoniy,  moddiy, 
ma‘naviy 
va 
psixoxogik 
yordam 
ko‘rsatish, 
bir-birining 
sayaomatligini 
mustaedkamxash, oila a‘zolari dam oxigiini tashkil etigi funksiyasidir.  
Hozirgi  zamon  oilasining  tobora  ahamiyati  ortib  borayotgan  funksiyalaridan 
biri  uning  felitsitologik  funksiyasidir  (italyancha  baxt).  Shaxsiy  baxtga  erishishga  o‘z 
a‘zolarining baxtini ta‘minlashda qanday rol o‘ynaydi. Baxtga intilish xar bir    inson 
uchun tabiiydir va ayni shu baxtga intilish ularni oila kurishga undaydi Inson o‘ziga 
ato  etilgan  baxtning  to‘rtdan  uch  qismini  oiladan  choraktaga  etar-etmas  qismini 
boshqa narsalardan topadi. Oilada er-xotinnning bir-birini to‘liq  tushunishi ularning 
o‘zlarini baxtli his qilishlarini ta‘minlaydi. 
Oilaning 
regulyativ 
funksiyasi 
oila 
a‘zolari 
o‘rtasidagi 
o‘zaro 
munosabatlarni boshqaruv tizimini shuningdek, birlamchi ijtimoiy nazoratni oilada 
ustunlik  va  obro‘ning  amalga  oshirishni  o‘z  ichiga  oladi  Bunda  kattalar 
tomonidan  yosh  avlodni  nazorat  qilish  va  ularni  moddiy  hamda  ma‘naviy 
tomondan qo‘llab-quvvatlash nazarda tutiladi. 
Hozirgi zamon oilasining eng asosiy funksiyalaridan yana biri relaksatsiya 
funksiyasidir Bu degani oila a‘zolarining jinsiy  emotsional  faoliyatini,  ruhiy-
jismoniy  quvvatini  mehnat  qobiliyatini  yana  qayta  tiklash  demakdir  Ma‘lumki, 
fan-texnika taraqqiyotining hozirgi bosqichida ishlab chiqarish munosabatlarining 
jadallashuvi,  xald  ho‘jaligining  turli  jabhalarida  yangi  texnologiyalarning  joriy 
yetilishi va shu kabi qator omillar inson ruhiyatiga oldingilariga qaraganda ko‘proq 
jismoniy,  ruhiy  zo‘riqishlar  bermoqda  Ishlab  chiqarish  jarayonlari 
jadalliginining  bunday  tarzda  davom  etishi  shu  jarayonlar  ishtirokchisi, 
boshqaruvchisi-insonni tezda toliqib, mehnat qobiliyatini yo‘qotishiga olib kelishi 
mumkin 

---

127 
 
Ish  kuni  davomida  ko‘tarinkilik  kuchli  zo‘riqish  bilan  ishlagan  ishchi, 
xodim ishdan so‘ng o‘z uyida oila qurshovida boshqa tashvishlarni unutib ular unga 
ko‘rsatadigan  mehr-oqibatdan  bahramand  bo‘lib  ular  bilan  bo‘ladigan  o‘zaro 
muloqot emotsional qullab-quvvatlash daldalardan ruhiy quvvat olib, ertangi kun 
mehnat  faoliyatiga  o‘zini  qayta  tiklab  olshni  lozim  bo‘ladi  Buning  uchun  esa, 
uning  oilasida  tinchlik  totuvchlik,  o‘zaro  hurmat,  o‘zaro  tushunish  va  ijobiy 
psixologik iqlim xukm surmog‘i lozim.