Termiz davlat universiteti psixologiya kafedrasi

 
 
9-MAVZU: YOSH VA PEDAGOGIK PSIXOLOGIYA FANIGA KIRISH. 
YOSH VA PEDAGOGIC PSIXOLOGIYA FANINING TADQIQOT 
METODLARI. PSIXIK RIVOJLANISH VA DAVRIYLASHTIRISH 
MUAMMOSI 
Reja: 
9.1. Yosh  va pedagogik psixologiya fani predmeti. 
9.2. Yosh va pedagogic psixologiyaga oid ilmiy bilimlarning vujudga kelish tarixi. 
9.3. Psixik rivojlanish  haqida tushuncha, uning o‘ziga xos xususiyatlari. 
9.4. Psixik rivojlanish va davriylashtirish muammosi. 
 
Tayanch so‟z va iboralar: 

---

94 
 
Yosh  davrlari,  yosh  bosqichlari,  ontogenez,  filogenez,  psixik  taraqqiyot, 
ijtimoiy muhit, ta‟lim-tarbiya, psixika, evolyusiya guruh,  jamoa, erkak, ayol, yosh 
o‟sishi, metod.  
9.1. Yosh  va pedagogik psixologiya fani predmeti 
1.Yosh  davrlari psixologiyasi fani predmeti  to‘g‘risida fikr yuritilayotganda 
inson  yoshining  turli  yosh  bosqichlarida  kechishi,  yosh  o‘sishiga  va  psixik 
taraqqiyotga  ta‘sir  ko‘rsatuvchi  omillar,  turli  ta‘sirlar  tufayli  turlicha  tarzda  ro‘y 
beradigan psixik rivojlanish xarakteristikasi nazarda tutiladi. Demak,  yosh davrlari 
psixologiyasi  fanining  mavzu  baxsi  turli  yoshdagi  odamlarning  (bolalar, 
o‘quvchilar,  kattalar,  erkaklar,  ayollarning  (ontogenezda)  tug‘ilgandan  yoshining 
oxirigacha  psixik  rivojlanish  jarayonini,  shaxsning  shakllanishi  hamda  o‘zaro  
munosabati qonuniyatlarini  tahlil qilishdan iboratdir.  Yosh   davrlari  psixologiyasi 
insonda    turli  psixik  jarayonlar  rivojlanishining  o‘ziga  xos  xususiyatlarini,  uning 
har  xil  faoliyatini,    erkak  va  ayolning  jins    tafovvutlarini,  shuningdek    inson 
shaxsining  tarkib topishini  ilmiy jihatdan  tadqiq  qiladi. 
 Jamiyat  a‘zosi  sifatida  kamol  topayotgan  bolada  ijtimoiy  muhit  sharoitlari 
va  o‘z  tabiatining  muayyan  hususiyatlari  evaziga  bilish  jarayonlari,  o‘ziga  xos 
xususiyatlari va ruhiy holatlari, ongi rivojlanib boradi. Bu jarayon alohida individ 
hayotida ma‘lum ketma-ketlikda, muayyan qonuniyatlar asosida ro‘y beradi.   SHu 
tufayli  yosh  davrlari    psixologiyasi    fani  predmeti  xususida  gap  borganda  turli 
yoshdagi    insonlar      psixik  rivojlanishining      xususiyatlari,      o‘ziga  xos  omillari, 
mezonlari    va  mexanizmlari    nazarda  tutiladi.    Demak,  ijtimoiy    hayotda,  
TA‘LIM-tarbiya  jarayonida,  guruh    va  jamoalarda,  ishlab  chiqarishda  hamda 
oilaviy    munosabatlarda    yosh  davrlari  psixologiyasi    alohida  o‘rin  tutadi.  Inson 
shaxsining    tarkib  topishi    va  bilish  jarayonlarining    rivojlanishi  muammosini      
psixikaning    rivojlanishi  qonuniyatlarini  xisobga  olmay  turib    oqilona    hal  etib 
bo‘lmaydi.  Shuning  uchun  xozirgi  ijtimoiy,  siyosiy  hamda  kommunikativ 
omillarning roli kun sayin ortib borayotgan  kunda  «inson omili» masalasi dolzarb 
mavzuga  aylangan.  Shaxsning  barcha  imkoniyatlarini  to‘la  to‘kis  ro‘yobga 
chiqarish,    ularning  o‘zlarini  namoyon  etishlari  uchun  keng  imkoniyatlar  yaratib 
berish, o‘sib kelayotgan yosh avlodning intellektual, ma‘naviy va moddiy jihatdan 
o‘sishini kafolatlash zamonaviy ta‘lim-tarbiyaning bosh mezoni bo‘lishi lozim. 
Pedagogik  psixologiya  boshqa  psixologiya  fanlari  qatori