Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev nomidagi «Geografiya»


Kartografik gernerralizatsiyaga ta'sir



Download 2,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet136/171
Sana29.12.2021
Hajmi2,61 Mb.
#81360
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   171
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

Kartografik gernerralizatsiyaga ta'sir 
kiluvchi omillar. 
Gernerralizatsiya  jaraerni  xamma  kartalarda  bir  xil  bulmasdan,  unga 
ta'sir kiluvchi omillar xam mavjud. Gerograflar bu omillarni bilishi zarur. Bu 


 
 
 
156 
omillar  kuyidagilardan  iborat:  Kartaning  masshtabi,  maksadi,  mazmuni  va 
tasvirlanayotgan terrritoriyaning uziga xos gerografik xususiyatlaridir. 
Kartaning  masshtabi  kartaning  masshtabi    gernerralizatsiyada  asosiy 
fatorlardan  bulib,  masshtab  maydalashgan  sari  tasvirlanadigan  gerografik 
ob'erktlar  saralanib,  kamayib  boradi.  Masshtabning  gernerralizatsiyaga  
ta'sirini bir terrritoriyaning  ikki xil masshtabdagi kartalarini takkoslash bilan 
yakkol  kurish  mumkin.  Masshtab  maydalashgan  sari  tasvirlanadigan 
tavsilotlar  kichrayib,  kartani  ukish  kiyinlashadi.  Shuning  uchun 
ob'erktlarning  eng  zarurlari  tanlab  olininib,  ikiknchi  darajadagi  ob'erktlar 
tushirilib koldiriladi. 
Masalan:  ERr yuzidagi 1 km2 maydon 1:1000 masshtabli kartada   1 m2 
,  1:100000  masshtabda  1  dm2,  1:1000000  masshtabda  1  sm2,    nixoyat 
1:1000000 masshtabli kartada 1mm2 ga terng buladi. 
Mayda  masshtabli  kartalarda  joydagi  gerografik  tafsilotlarning 
xammasini tasvirlash kiyin, shuning uchun xam eng kerrakli, ya'ni eng asosiy 
tafsilotlar tanlab olinishi zarur buladi.  
M: ukuvchilar atlasidagi1:7.500.000 masshtabdagi Urta Osiyoning tabiiy 
kartasi bilan (140 bert), 1:30.000.000 masshtabli MDX ning tabiiy kartasidagi 
rerlerfini  solishtirsak,  MDX  tabiiy  kartasida  Pomir,  Tyanshan  va  Kopertdog 
tizmalari kursatilganini kuramiz. 
Urta  Osiyo  kartasida  esa  xatto  Kirgiziston,  Talas  Olatovi,  Fargona, 
Turkiston,  Zarafshon,  Oloy,  Nurota,  Orkaoloy  tizmalari  berrilgan.  Rerlfgina 
emas,  balki  tabiatning  boshka  komponerntlari  (gidrografiyasi,  usimlik, 
tuprok  va  x.k)  xam  masshtabga  karab  saralanib  –  gernerralizatsiya  kilinib 
berriladi.  

Download 2,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish