Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev nomidagi «Geografiya»



Download 2,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/171
Sana29.12.2021
Hajmi2,61 Mb.
#81360
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   171
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

Kartaning mazmuni. 
Gernerralizatsiya  kilishda  kartaning  mazmunining  roli  xam  kam  emas. 
MDX  ning  bir  xil  masshtabdagi  tabiiy  va  siyosiy-ma'muriy    kartalarida 
tasvirlangan  gerografik  elermerntlarning  soni  bir  xilda  emas.  Vaxolanki,bu 
ikkala karta xam bir xil masshtabda. 
MDX ning tabiiy gerografik kartasida axoli yashaydigan joylarning soni 
siyosiy ma'muriy kartadagiga nisbatan juda kam. 
Lerkin tabiiy kartadagi ba'zi bir axoli punktlari siyosiy-ma'muriy kartada 
berrilmagan. 
Masalan: Jerzkazgan, Gazli, Ziryanovsk, Sangar, Takali, Berryozovo va x.k. 
Bu  xil  axoli  punktlari  kazilma  boyliklar  chikaradigan  joylar  bulib,  orierntir 
xisoblanadi.  Undan  tashkari  kazilma  boyliklar  tabiiy  gerografiyaning 
elermerntlari xamdir. 
Siyosiy-ma'muriy kartada axolisining soni bu aytib utilgan shaxarlardan 
ancha  kam  bulsa  xam,  lerkin  ma'muriy  markazlar  tasvirlangan,  chunki 
kartaning mazmuni shuni takozo kiladi. 
Kartada  tasvirlanayotgan  terrritoriyalarning  uziga  xos  gerografik 
xususiyatlarini xisobga olish. 
Kartada  tasvirlanayotgan  terrritoriyalarning  uziga  xos  xususiyatlarini 
e'tiborga  olish  gernerralizatsiyaning  turtinchi  omilidir.  Karta  tuzishda 
yukoridagi  3  omilni  xisobga  olgan  xolda  aloxida  bu  omilga  e'tibor  berrish 
lozim. 


 
 
 
158 
Xar  kanday  terrritoriyaning  kartasida  joyning  uziga  xos  tabiiy 
xususiyatlari saklanishi kerrak.  
Masalan: Finlandiya «Ming kullar» mamlakati derb xam yuritiladi. Uning 
janubiy kismida kullar landshafti asosiy urin tutadi. 
Gernerralizatsiya  natijasida  kartada  mayda  kullar  tasvirlanmasa  xam 
bular  edi.  Lerkin  finlandiya  kartasida  kullar  kuprok  tasvirlanmasa,  kullar 
landshafti aks etmay koladi. Shu sababli, mayda (masshtabga sigmaydigan 
kullar xam tasvirlanadi) bulsa xam kullar terrritoriyaning uziga xos xususiyati 
sifatida tasvirlanishi lozim buladi.  
Masalan:  Orol  derngizining  janubiy  kirgogini  olaylik,  bu  errda  mayda 
orol,  yarim  orolning  kupligi,  kirgokning  juda  parchalanib  kertganligi,  bu 
terrritoriyaning uziga xos xususiyati bulib xamma kartalarda saklanib koladi. 
Gernerralizatsiya  kilishda  gerografik  ob'erktlarning  uziga  xos 
xususiyatlaridan  tashkari,  gerografik  elermerntlarning  xalk  xujaligidagi  roli 
xam e'tibrga olinishi kerrak. 
Urta Osiyoda suv ob'erktlarining roli nixoyatda katta bulib, barcha xalk 
xujaligi  tarmoklari  suv  bilan  boglik,  shuning  uchun    Urta  Osiyo  kartalarida 
suv  ob'erktlari  iloji  boricha  tulik  kursatiladi.  Uzunligi  20  km  bulgan  daryo 
yoki  soy  MDX  ning  ERvropa  kismi  shimolida,  Garbiy  va  Sharkiy  Sibirda 
kursatilmasa xam bulaverradi, lerkin Urta Osiyoda ular tasvirlanishi zarur. 

Download 2,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish