Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev nomidagi «Geografiya»


  Joydagi tavsilotlarni konturli planga olish usullari



Download 2,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/171
Sana29.12.2021
Hajmi2,61 Mb.
#81360
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   171
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

    
2.  Joydagi tavsilotlarni konturli planga olish usullari 
Karta  yoki  planga  joydagi  turli  -tuman  tavsilotlarning  konturlari,  M:  derngiz  va 
daryolarning  kirgok  chiziklari,  kanallar,  yullar,  uy  va  binolar,  usimlik  va  tuprok  -
gruntlarning konturlari xamda boshkalar tushiriladi. 
Xar  kanday  kontur  kator  uzluksiz  nuktalardan  iborat.  Biron  konturni  plan  yoki 
kartaga  tushirish  uchun  bu  konturning  xarakterrli  nuktalari  (M:  egri  bugri 
konturning  burilish  nuktalari,  uch  burchakli  konturning  uchala  uchi,  turtburchakli 
konturning turtala uchi va boshkalar ) tanlanadi. Sungra bu nuktalarning bir-biriga 
nisbatan  tutgan  urnini  aniklab  karta  yoki  planga  tushiriladi.Plan  yoki  kartaga 
tushirilgan nuktalar bir-biri bilan tutashtirilib joydagi tavsilotlarning konturlari xosil 
kilinadi. Shuning uchun tavsilotlarni planga olish derganda , bu tavsilotlar xarakterrli 


 
86 
nuktalarining urnini aniklash nazarda tutiladi. 
 


 
87 
 
M:  A,B,V,G,D  va  ER  nuktalarni  plan  olish  nuktalari,  bu  nuktalarni  birlashtiruvchi  AB,BV, 
VG,GD,DER, va ERA chiziklarni tayanch chiziklar derylik Bu nukta va chiziklar yordamida 
joydagi tavsilotlar (bog, yul yakka usgan daraxt, soy va boshkalar)ning urnini aniklashda 
tugri burchakli koordinatalar, kutbiy koordinatalar, kersishtirish va aylanib chikish usullari 
kullaniladi.  a)  Tugri  burchakli  koordinatalar  usuli.  Bu  usul  bilan  plan  olishda  tugri 
burchakli  koordinata  sistermasini  kullanishdan  iborat.  Bunda  ikkita  tayanch  nuktalarni 
birlashtiruvchi  tayanch  chizik  abstsissa  uki  bu  tayanch  nuktalaridan  biri  uk  boshi  derb 
kabul kilinadi. 
Abstsissa uki va uning boshiga nisbatan biror nuktaning urnin aniklash uchun abstsissa 
ukidan shu nuktaga prerperndikulyar tushiriladi. 
M: K. nuktaning urnini aniklash kerrak bulsa, shu nuktaga yakin joylashga tayanch chizik 
AB-abstsissa uki va A-nukta uk boshi derb kabul kilinadi.Sungra urni aniklanilayotgan K.-
nuktaga  AB  abstsissa  ukidan  LK-perrperndikulyar  chikariladi.  Shunda  LK  chizigi  K-
nuktaning  ordinatasi,  AL  chizik  esa  uning  abstsissasi  buladi.  Agar  LK  va  AL  chiziklarini 
ulchasak  K-nuktaning  AB  abstsissasi  ukiga  va  A  nuktaga  nisbatan  urnini  aniklagan 
bulamiz. Xuddi shu kabi a-nuktaning urnini Aa1 va Av1 chiziklarini, b -nuktaning urnini 
A61  va  616  -  chiziklarini,  v-nuktaning  urnini  esa  Av1  va  v1v  chiziklarini  ulchab 
aniklaniladi.  Tugri  burchakli  koordinata  usulini  prperndikulyarlar  usuli  derb  xam 
yuritiladi. Bu usul tayanch chizikka perrperndikulyar tushirish mumkin bulgan xar kanday 
nuktaning urnini aniklashda kullaniladi. 
 

Download 2,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish