Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev nomidagi «Geografiya»


II. Xil usullarni kushib tasvirlash



Download 2,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/171
Sana29.12.2021
Hajmi2,61 Mb.
#81360
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   171
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

II. Xil usullarni kushib tasvirlash. 
Tabiiy va sotsial-iktisodiy kartalarda bir nercha xil, analitik kartalarda esa deryarli bir 
xil usullar ishlatiladi. Usullarni birga kushib ishlatish kartaning maksadi, mazmuniga 
boglikdir. Karta tuzishda kupincha ikki, uch usul birga kushib ishlatilsa yaxshi natija 
berradi.  M:  Berlgilar,  chizikli  berlgilar  va  sifatli  rang  usullari kushib  kullansa  yaxshi 
natija berradi. Umum-iktisodiy kartalarda berlgilar usuli bilan sanoat, kazilma boylik; 
sifatli  rang  usuli  bilan  esa  kishlok  xujalik  rayonlari;  chizikli  berlgilar  bilan  termir 


 
 
 
143 
yullar,  daryolar  va  ularda  tashiladigan  yuklar  berriladi.  Bu  kursatkichlar  karta 
mazmuni  va  ukuvchanligini  oshiradi.  Agar  kartada  sanoat  korxonalari  kup  bulib, 
ularning  mikdor  kursatkichlari  kattarok  kilib  berrilsa,  berlgilar  boshka  usullarda 
tasvirlovchi  kursatkichlarga  bush  joy  koldirmasligi  mumkin.  Xatto  berlgilar  ba'zan 
bir-biriga  xalakit  berrib  koladi.  Natijada  ukuvchanlik  kamayadi.  Agar  berlgilar  va 
chizikli  berlgilar  kichikrok  va  rangi  xirarok  kilib  tasvirlansa  sifatli  rang  usulidagi 
kishlok  xujalik  rayonlari  orasida  kolib,  ukilmay  koladi.  Shuning  uchun  sifatli  rang 
usulida  ochrok  ranglar  tanlanadi.  Xerch  kachon  berlgilar  usuli  kartodiogramma 
bilan  birga  kushib  tasvirlanmaydi,  chunki  ularning  shakli  uxshash,  bir-biridan 
ajratish  kiyin.  Kuprok  berlgilar  usuli,  chizikli  berlgilar,  arerallar  va  sifatli  rang 
usullarini  kushib  ishlatilsa yaxshi  natija berradi.    Axoli  kartalarini  tuzishda  berlgilar 
bilan  nuktalar  usuli  kushib  kursatiladi.  Lerkin  bu  usuldagi  geromertrik  berlgining 
shakli  tukrok  rangda  berrilib  ichi  buyalmaydi.  M:  Shaxar  axolisi  punson,  kishlok 
axolisi  esa  nukta  bilan  berriladi.  Terng  chiziklar  usuli  berlgilar,  chizikli  berlgilar  va 
arerallar bilan kushib tasvirlansa, ularni nuktalar, kartodiogramma va kartogramma 
bilan  ma'muriy  chergaralar  asosida  kushib  tasvirlab  bulmaydi.  Nuktalar  usuli  ba'zi 
kartogramma  va  kartodiogramma  bilan  kushib  tasvirlanadi.  Jumladan: 
Uzberkistonda  xar  xil  rangli  nuktalar  bilan  paxta  ekiladigan  maydonlar  kursatilsa 
(oddiy va ingichka tolali paxta ekiladigan rayonlar) kartogramma bilan xosildorlikni 
kursatish mumkin. Sotsial-iktisodiy kartalarda kartogramma bilan kartodiogramma 
birga kushib tasvirlansa karta mazmunini boyitadi. 

Download 2,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish