Termiz davlat universiteti metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish asoslari

Differensial usul
-
bu usul ayirmali usul deb aytiladi. Bunda ulchanadigan 
kattalik ma’lum kattalik urtasidagi ayirma bilan aniklanadi. 
Kontaktli o’lchash usuli-asbobshng
sezgir elementa O’lchash ob’ektiga 
(jismga) tegizib O’lchash usuli. Masalan:. diametr, uzunlik va xaroratni 
O’lchash. 
Kontaktsiz O’lchash-u pch’sh
asbobining sezgir elementa ob’ektga 
tegizmasdan O’lchash. Masalan: masofani radiolakator bilan O’lchash. 
 
O’lchash vositalarining konstruktiv to’zilishi 
Xozirgi vakgda respublikamiz sanoat korxonalarida juda kup asbob- 
uskunalar mavjuddir. Shu sababli olinayotgan ulchov kiymatlarini kamrok 
xatolik bilan xosil bulishini amalga oshirmokchi bulsak, eski asbob- uskunalar 
urniga korxonalarni xorijiy davlatlarning zamonaviy tipdagi 
asbob-uskunalari bilan ta’minlash zarur: Xar kanday O’lchash asboblarida 
ishlashdan oldin, birinchi navbatda uning to’zilishi, xujjati-va ishlash uslubi 
bilan tanishib chikish kerak buladi. Bular maxsus standartlarda va 
yuriknomalarda kursatilgan. ' 
O’lchash vositalari xususiyatlari buyicha quyidagi turlarga bulinadi: 
O’lchash vositalari metrologik massadlar buyicha 3 xil buladilar: 
1)
 
Etalon ulchov, etalon asboblar-bular birlamchi etalonlar deb ataladi. 
Bu etalonlar davlat va xalkaro mikyosda saklanadi. 
2)
 
Namunaviy ulchov, namunaviy asboblar-bular ikkipamchi 
etalonlar deb ataladi. Bu birlamchi etalonlar bilan solishtiriladi va ishchi 
O’lchash vositalariga uzatiladi. 
3)
 
Ishchi ulchov, ishchi asboblar bevosita amaliy ishlarda ishlatiladi. 

---

33 
O’lchash vositalarining konstruktiv to’zilishi. 
O’lchash vositalarining konstruktiv to’zilishi 4 xil buladi: