Termiz davlat universiteti iqtisodiyotva menejment kafedrasi

IV. Daromadlarni pul formada qayta taqsimlash hisoblamasi

Foydalanish	Resurslar
3. Joriy transfertlar (to`langan) 4. Ixtiyordagi daromad (1+2-3)	1. Birlamchi daromadlar qoldig’i 2. Joriy transfertlar (olingan)
Jami foydalanilgan	Resurslar jami

Bu hisoblama daromadlarni pul formada qayta taqsimlanishini ifodalashga mo`ljallangan. Hisoblamalarning boshlang’ich moddasi – avvalgi hisoblamaning balanslashtiruvchi moddasi yoki birlamchi daromadlar qoldig’i. Daromadlar MHTda transfert deb nomlangan qayta taqsimlash to`lovlari yordamida qayta taqsimlanadi.

Transfertlar – tovarlar, xizmatlar, aktivlar yoki mulkchilik huquqlarining bir tomonga harakati, ikkinchi tomonga uning qiymatiga teng bo`lgan ekvivalent oqimlarini ifodalovchi operatsiyalar bo`lib hisoblanadi.

Transfertlarning joriy va doimiy turlari mavjud bo`lib, ular natural formada bo`lishi mumkin. Daromadlarni qayta taqsimlash hisoblamasida transfertlar joriy pul formada qayd etiladi:

• 
  daromadlar va mulk huquqiga joriy soliqlar;
  
• 
  ijtimoiy sug’urtaga ajratmalar;
  
• 
  ijtimoiy to`lovlar;
  
• 
  sug’urta mukofotlari va to`lovlari;
  
• 
  boshqa qayta taqsimlashlar (jarimalar, ustamalar, xayrli ishlar va h.k.).
  

Hisoblamaning balanslashtiruvchi moddasi bo`lib, ixtiyordagi daromad hisoblanadi. Bu ko`rsatkich ham yalpi, ham sof asosda, (asosiy kapital iste`molini e`tiborga olingan holda) hisoblanishi mumkin.

Iqtisodiyotning barcha sektorlari tomonidan olingan ixtiyordagi daromadlar yig’indisi, ixtiyordagi milliy daromad (yalpi yoki sof)ga teng bo`ladi va u MHTning muhim agregati hisoblanadi.

YAlpi ixtiyordagi milliy daromad (YAIMD) yalpi milliy daromaddan xorijdan olingan joriy tarnsfertlar qoldig’idan katta bo`ladi.