Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va menejment kafedrasi

 
6. Brend hayotining tsikllari. 
Brendni chiqarish (dastlabki qadamni bosish va ơsish). Bu brend-
byuldingdagi eng kơp harajat talab qiladigan bosqichdir. U bir nechta davrlarga 
bơlinadi. Boshlanğich davr uchun asosiy vazifa ơsish sur'atini oshirish yoki qisqa 
davr ichida maksimal darajadagi sotuvga yarishishdan iborat bơladi. 
Sotishni joriy qilish bơyicha texnik vazifalarni hal qilish va infrastrukturani 
rivojlantirishdan tashqari abl va btl instrumentlarining barcha guruhlari bơyicha 
markani bozorga olib kirish uchun kompleks reklama kompaniyasi ishlab 
chiqiladi. 
Mediarejalashtirish asosiy urğuni auditori yani maksimal darajada qamrab 
olishga e'tibor qaratadi. Tovar aylanishi har qanday vaziyatda ơsib boradi (“Pivo 
Pit” 6 oy davomida oborotni 16% ga oshirdi, ammo shu tushunarliki, bu 
reklamaga emas, balki yangi tovarga bơlgan reaktsiyadir). Ammo bu davrda 
realizatsiya reklamaga bơlgan harajatlarni qoplashi mumkin emas, ya'ni bu 
davrda brend hali sof foyda keltirmaydi. 
Massiv reklama kompaniyasi distributiv tarmoqning ơsishi bilan tơliq 
muvofiqlashtirilishi zarur. Peshtaxtalarda yơq mahsulotni reklama qilish mumkin 
emas. Shuning uchun brend-menejment, logistika, sotish jarayoni bitta zanjirning 
halqalari hisoblanadilar.
Bu davrda brendni chiqarish katta harajatlar bilan boğliq bơladi, ya'ni u uzoq 
muddatli investitsiyalarni talab qiladi. 
Yetuklik davri. Asosiy vazifa - uzoq muddat davomida katta hajmdagi sotish 
darajasini ushlab turish va dividentlar olishni boshlash. Bir tomondan, 
harajatlarning optimizatsiyasi, pasayishi kuzatilsa, boshqa tomondan turli 
marketing tadbirlari ơtkaziladi, tashkilotning barcha zvenolari ishi yaxshilanadi, 
personal, dilerlar rağbatlantiriladi, foyda olish jarayoni boshlanadi. 
Bu davrdagi marketing tadqiqotlari ơzining birinchi xaridini qilganlarga 
yơnaltirilgan bơladi. Reklama –informatsion tadbirlar tanlovning tơğriligiga, 

---

29 
imidjni shakllantirishga qaratilgan bơladi. Aynan shu davrda doimiy 
xaridorlarni rağbatlantirish dasturlari ishlab chiqiladi – “brand loyalty”. 
Brendning eskirishi (inqirozi). Vaqt ơtishi bilan uchinchi bosqich – pastga 
qarab ketish bosqichi boshlanadi. Bu muddatning kelishini uzoqlashtirish uchun 
faqat reklama tadbirlari bilan cheklanib qolmaslik zarur. 
Brendni sifatli tarzda rivojlantirish va tovarga xaridor diqqatini jalb 
qilishning yangidan - yangi usullarni ơylab topish zarur bơladi. Hayot ơzgarib, 
yangi ustuvor yơnalishlar paydo bơlmoqda, bozordagi vaziyat ơzgarmoqda.