Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va menejment kafedrasi

3.
 
“Brend” va “Savdo belgisi” 
Odatda kơpgina mualliflar “savdo belgisi” va “brend” tushunchalari 
ơrtasida farq borligini ta'kidlashadi, chunki bu kategoriyalarni tushunishda bir 
qator chigalliklar mavjud. 
Yuridik jihatdan (fuqarolik Kodeksiga kơra) “tovar belgisi” tushunchasi 
mavjud bơlib, u mahsulot individualizatsiyasining vositasi sifatida belgilanadi, 
bu belgiga tashkilot yoki mulkdlorlik kompleksi ega bơlish huquqiga egadir. 
Parij konventsiyasiga kơra, tovar belgisi - sotishga ruxsat berilgan har qanday 
mahsulotning zaruriy atributidir. 
Tovar belgisi 
– bu firmaning nafaqat reklamasi, balki u ishlab chiqargan 
tovar sifati uchun mas'ulligi hamdir. Dunyoda 5 mln.ga yaqin tovar belgilari 
mavjud. Kundalik nutqda “tovar belgisi”ni kơproq “tovar markasi” deb atashadi. 
Shu tariqa, “tovar belgisi” – bu yuridik tushuncha bơlib, “brend” esa marketing 

---

25 
terminidir. 
Savdo markasi nomidan, grafik tasvir (logotipdan) va kompaniya (tovar) 
ning tovushli simvollaridan iborat bơlib, barcha kompaniyalar savdo markasiga 
ega. Ammo juda kam kompaniyalar ơz brendlariga egadirlar. 
Brendni, ơz navbatida ( yuqorida bildirilgan fikrlar asosida), ijtimoiy, 
emotsional, funktsional va iqtisodiy faktorlarning ơzaro ta'siri sistemasi sifatida 
qarash mumkin. Bundan shuni xulosa qilish mumkinki, brend – bu ongimizda 
savdo markasi va mahsulotning u mavjud bơlgan vaqtda foydalanuvchilarda 
yuzaga 
kelgan, 
emotsional 
munosabat 
bilan 
bezalgan 
barcha 
xarakteristikalarining qơshiluvidir. Masalan, uyali telefonlar haqida gapirilganda 
birinchi bơlib Nokia brendi yodga kelsa, atirlar tơğrisida sơz ochilsa, 
CHANEL brendi esga olinadi. 
4.
 
Brend xussusiyatlari va turlari. 
Marketing amaliyotida brendlarning bir nechta xussusiyatlari borligi 
ta'kidlanadi.