Termiz davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti pedagogika va psixologiya ta

Aloqa muammosini rivojlantirishning kontseptual asoslari quyidagilar bilan bog'liq: V. M. Bexterev, L. S. Vygotskiy, S. L. Rubinshteyn, A. N. Leontiev, M. I. Lisina, G. M. Andreeva B. Spok, turmush o'rtoqlar H. va M. Harlau, A. Kimpinski, V. Xartap, B. Kates, J. Piaget va boshqa inson va uning psixik rivojlanishining muhim sharti deb hisoblagan mahalliy va xorijiy psixologlar, uning sotsializatsiyasi va individualizatsiyasi, shaxsning shakllanishi.
Shuning uchun, maqsad bizning ishimiz : katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalarning tengdoshlari bilan muloqotining o'ziga xos xususiyatlarini o'rganish.
Ob'ekt bizning tadqiqotlarimiz - maktabgacha yoshdagi bolalarning aloqasi.
Narsa tadqiqot - katta maktabgacha yoshdagi bolalar va ularning tengdoshlari o'rtasidagi aloqa jarayoni.
Gipoteza: biz katta maktabgacha yoshdagi bolalarda muloqot vaziyatdan tashqari xususiyatlarga ega bo'lmaydi va barqaror saylov imtiyozlari rivojlanmaydi deb o'ylaymiz.
Vazifalar:
1. Psixologik va pedagogik adabiyotlarda muammoni nazariy jihatdan ko'rib chiqish.
2. Aloqa tushunchasini o'rganish.
3. Katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalarning xususiyatlari.
4. 6 yoshli bolalarning tengdoshlari bilan muloqotini rivojlantirish.
5. Katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalar va tengdoshlari o'rtasidagi muloqotning o'ziga xos xususiyatlarini eksperimental ravishda o'rganish.
6. Qabul qilingan ma'lumotlarni umumlashtirish va tizimlashtirish.
Belgilangan maqsad va vazifalarga erishish uchun biz quyidagi tadqiqot usullaridan foydalandik:


Mavzuning maqsadi:
Pedagogika fanining maqsad va vazifalari, kategoriyalari, meto­dologik asoslari, tarmoqlari va uning ilmiy-tadqiqot metodlari haqida ma'lumot berish hamda pedagogika faniga qiziqishni uyg'otish.
Mavzuning vazifalari:
Pedagogika fanining ijtimoiy ahamiyati, maqsadini yoritish; pedagogika fanining metodologik asoslarini ko'rsatish; pedagogika fanining va boshqa fanlar bilan aloqalarini asoslash; pedagogika fanining ilmiy-tadqiqot metodlarining vazifalarini belgilash va hokazo.
Tayanch ibora va atamalar: pedagogika, tarbiya, ta'lim, ma'rifat, ma'naviyat, madaniyat, ta'limning milliy modeli, ma'lumot berish, o'qitish, bilim, pedagogikaning asosiy funksiyasi, didaktika, xususiy didaktika, pedagogika tarixi, pedagogika nazariyasi, maktabshunos-lik, oila pedagogikasi, maktab ta'limi pedagogikasi, umumiy pedago­gika, maxsus pedagogika, oliy ta'lim pedagogikasi, xususiy pedagogi­ka, defektologiya, qiyosiy pedagogika, milliy pedagogika.

Har bir ishning o’ziga xos, ma’lum qonun-qoidalari bo’lganidek, bola tarbiyasining ham o’ziga xos bir qator muhim qonun-qoidalari borki, ularga amal qilish tarbiya ishining samarali bo’lishini ta’minlaydi, chunonchi:

- tarbiyaning bir maqsadga qaratilganligi;
- tarbiyaning hayot, mehnat bilan, O’zbekistonimizning mustaqilligi, gullab-yashnashi yo’lida qilinayotgan fidoyi ishlar bilan bog’lanish;
- shaxsni jamoada, jamoa orqali tarbiyalash;
- tarbiyada bola shaxsini hurmat qilish va unga talabchanlik;
- tarbiyaviy ishlarning izchilligi, muntazamligi hamda birligi;
- tarbiyada o’quvchilarning yoshi o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olish.
Tarbiya - bu insonni ijtimoiy tajribalar bilan, uning barcha shakllarida - bilim, his - hayajon, estetika, odob - axloq qoidalari bilan tanishtirish va individning ichki o’ziga hos jihatlarini, imkoniyatlari va layoqatlarini rivojlantirish bo’yicha faoliyat hisoblanadi.
O’zbekiston Respublikasining «Ta’liim to’g’risida»gi Konuni va «Kadrlar tayyorlash milliy Dasturi» ta’lim tizimini tubdan isloh qilish uni rivojlantirishning strategik yo’nalishlarini belgilab bergan. Hujjatda shaxs-kadrlar tayyorlash tizimining asosiy sub’ekti va ob’ekti sifatida qaraladi, demak, Respublikada amalga oshiralayotgan o’zgarishlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchi - inson shaxsining rivojlanishi hisoblanadi. Savol tug’iladi: Inson qachon barkamol, komil inson bo’ladi ? Qachonki, u jismonan sog’lom, vijdonan pok, ma’naviyati yuksak bo’lsa. Bunda o’sib kelayotgan yosh avlodga beriladigan ta’lim-tarbiyaning o’rni beqiyosdir. SHu o’rinda Prezidentimiz I.A.Karimovning ushbu fikri o’rinlidir: «Ma’naviyatni shakllantirishga bevosita ta’sir qiladigan yana bir muhim hayotiy omil -bu ta’lim-tarbiya tizimi bilan chambarchas bog’liqdir... SHuni unutmasligimis kerakki, kelajagimiz poydevori bilim dargohlarida yoritiladi, boshqacha aytganda, xalqimizning ertangi kuni qanday bo’lishi farzandlarimizning bugun qanday ta’lim va tarbiya olishiga bog’liq...».
Tarbiya - jamiyatdagi hodisa sifatida o’sib kelayotgan avlodning jamiyat hayotida, turmushi, ijtimoiy ishlab chiqarish faoliyati, ijodi va ma’naviyligida ishtirok etishi murakkab qarama - qarshi ijtimoiy-tarixiy jarayon hisoblanadi. Ularning mukammal shaxs bo’lishlari, rivojlanishlari, shaxsiyliklari va individualliklari, jamiyatning ishlab chiqarish kuchlarining muhim elementlari, shaxsiy baxtlarini yaratuvchilari bo’lib ishtirok etadilar. U ijtimoiy taraqqiyot va avlodlar ketma-ketligini ta’minlaydi.