Termiz Davlat Universiteti Fizika -matematika fakulteti Fizika talim yõnalishi 203-guruh talabasi Ismatova Mohlaroyimning optika fanidan tayyorlagan kurs ishi

bu yerda е va m lar mos ravishda elektronning zaryadi va massasi. В – tashqi maydon induksiyasi. Chastota o‘zgarishi uncha katta emas. В= 0,5 Tl bo‘lganda  = 4∙10¹⁰ s ^-1 , ko‘zga ko‘rinuvchi nurlar uchun  4∙10¹⁵ s ^-1 bo‘lib, chastotasining nisbiy o‘zgarishi /₀=10^-5, ya’ni juda kichik kattalikdir.

а) б)

в)

6-rasm

Oddiy Zeyeman effektini Lorens nazariy tushuntirdi. Bu nazariyaga asosan atomda elektronlar mumkin bo‘lgan yo‘nalishda qutblangan ₀ chastotali garmonik tebranib, xuddi shunday chastotali elektromagnit nurlar chiqaradi. Elektronning murakkab harakatini Z o‘qi bo‘ylab tebranma va XOY tekislikda aylanma harakatlari yig‘indisi deb qarash mumkin. XOY tеkislikdа aylanma harakati bir xil ehtimollik bilan 2 xil soat strelkasi bo‘ylab va soat strelkasi yo‘nalishiga qarshi bo‘lishi mumkin (12.5-rasm, b). Induksiyasi 0 dan В gacha ortib boruvchi tashqi magnit maydonda Faradey elektr yurituvchi kuch induksiyasi yuzaga kelib, elektronning tezlanish bilan harakatlanishiga, ya’ni energiyasining o‘zgarishiga olib keladi. Maydonning ortish vaqti elektronning xususiy aylanish davriga nisbatan har doim katta bo‘ladi. Elektronning orbita radiusi o‘zgarmasdan chastotasi orta boradi. Chastotasining o‘zgarishi: