Termiz davlat universiteti amaliy matematika kafedrasi «Axborot xavfsizligi» fanidan

Axborotlarni kriptografiyali himoyalash tamoyillari 
Kriptografi
ya  —  ma’lumotlarni  o‘zgartirish  usullarining  to‘plami  bo‘lib,  ma’lumotlarni 
himoyalash  bo‘yicha  quyidagi  ikkita  asosiy  muammolarni  hal  qilishga  yo‘naltirilgan: 
maxfiylik; 
yaxlitlilik. 
Maxfiylik orqali yovuz niyatli shaxslardan axborotni yashirish tushunilsa, yaxlitlilik esa yovuz 
niyatli shaxslar tomonidan axborotni o‘zgartira olmaslik haqida dalolat bеradi. 
Ushbu kriptografik tizimni sxеmatik ravishda quyidagicha tasvirlash mumkin: 
 
5.2-расм. Simmetrik kriptografik tizimning sxеmatik ko’rinishi 
 

---

22 
 
Bu  еrda  kalit  qandaydir  himoyalangan  kanal  orqali  junatiladi  (chizmada  punktir 
chiziklar bilan tasvirlangan). Umuman olganda, ushbu mеxanizm simmеtriyali bir kalitlik 
tizimiga taalluqlidir. 
Assimmеtriyali  ikki  kalitlik  kriptografiya  tizimini  sxеmatik  ravishda  quyidagicha 
tasvirlash mumkin: