Термиз давлат университети «ахборот технологиялари» кафедраси

Веб-сайт тушунчаси ва шакли. “Сайт” сўзининг Интернет терминалогиясида тасдиқланганлигига ҳали кўп вақт бўлгани йўқ. Илгари бу маънода WWW саҳифаси, WWW узели ёки WWW серверлар бирикмаси ишлатилар эди. Инглизча “site” (таржимаси жой, жойлашиш) сўзининг ўзбекча талаффузи. Умумжахон ўргимчак тўри маълум ахборотни топиш мумкин бўлган ва ноёб URL манзиллар билан белгиланган виртуал жой. Мазкур манзил веб-сайтнинг бош саҳифаси манзилини кўрсатади. Ўз навбатида, бош саҳифада веб-сайтнинг бошқа саҳифалари ёки бошқа сайтларга мурожаатлари мавжуд бўлади. Веб-сайт саҳифалари HTML, ASP, PHP, JSP, технологиялари ёрдамида яратилиб, матн, график, дастур коди ва бошқа маълумотлардан ташкил топган бўлиши мумкин. Веб-сайтни очиш учун браузер дастуридан фойдаланиб унинг манзил майдонига керакли веб сайтнинг манзили киритилади. Яна ўша мисолни келтирамиз: http://surxondaryo.uz/ Сурхондарё вилояти ҳокимлиги сайти.
Умумий маънода айтганда, веб сайтларнинг мазмун-моҳияти ҳам шу маънода-ки, интернетда ўз жойини яратиш, бунинг натижасида бутун дунёга ўзи тўғрисида, ўзининг иш фаолияти тўғрисида гапириш ва интернетнинг бепоён ресурсларидан ўз мақсади йўлида фойдаланишдир.
Веб-сайт шахсий, тижорат, ахборот ва бошқа кўринишларда бўлиши мумкин.
Веб портал тушунчаси. Веб портал (инглизча “portal” – дарвоза сўзидан олинган) - бу Интернет фойдаланувчисига турли интерактив хизматларни (почта, излаш, янгиликлар, форумлар ва х.к) кўрсатувчи йирик веб-сайт. Порталлар горизонтал (кўп мавзуларни қамровчи) ва вертикал (маълум мавзуга бағишланган, масалан автомобил портали, янгиликлар портали), халқаро ва минтақавий (масалан узнет ёки рунетга тегишли бўлган), шунингдек оммавий ва корпоратив бўлиши мумкин. Масалан: https://www.gov.uz/.

4.3.-расм. Ўзбекистон Республикаси ҳукумат порталининг бош саҳифаси
2. Веб-сайтларнинг тузилиши.
Ҳар қандай Веб сайтни структураси амалий тарзда 4 қисмга бўлинади: бош саҳифа, тойифалар (категория) саҳифаси, сўнги ёки якуний саҳифа ва хизматчи саҳифаларга. Веб сайт структурасида санаб ўтилган саҳифаларни изоҳлаймиз.
1. Бош саҳифа веб сайтнинг биринчи саҳифасидир. Веб сайт битта саҳифадан ёки ўнлаб ва ҳатто, юзлаб саҳифадан иборат бўлиши мумкин. Охирги ҳолда бош саҳифа веб сайтнинг мундарижаси вазифасини бажаради ва веб сайтдаги маълумотларни топишни осонлаштириш учун хизмат қилади. Бош саҳифада ажратилган ёки остига чизилган гипермурожаатлар жойлашган бўлади. Улар сайтдаги бошқа саҳифаларга ўтишга хизмат қилади. Сайт яратишда унинг ҳар бир саҳифасидан орқага ва бош саҳифага қайтиш имкони кўзда тутилиши керак. Бу усул фойдаланувчи учун жуда қулай бўлиб, у сайт ичида адашиб қолмайди. Фойдаланувчи ҳар доим бош саҳифага қайтиб, бошқа йўналишда сайт бўйлаб юра олади.