Termiz agrotexnologiyalar va

Atrof muhit va mehnatni muhofaza qilish
Atrol-muhit haroratining yuqori bo'lishi transmissiya, motor, rul mexanizmidagi moyning ko’proq qizishi va uning moylash sifatiga salbiy ta'sir ko'rsatadi. M otorning maksimal harorat rejimi 80-I00°C ga teng b o ’lib, bu qiymatning ko'tarilishi yonilg'i-havo aralashmasi haroratining ko tarilishiga olib keladi, natijada motorning quvvati va uning iqtisodiy ko rsatkichlari pasayadi. Masalan, karbyuratorga kirayotgan havoning harorati 20°C dan 80°C ga ko’tarilganda motorning quvvati 15% pasayadi, yonilg’ining solishtirma sarfl esa 16-17% oshadi. Bundan tashqari, yonilg’i-havo aralashm asining harorati ko’tarilishi motor silindridagi aralashmaning barvaqtroq yonish (portlab yonish) xavfmi oshiradi. Atrof-muhit harorati 32-35°C dan yuqori bo’lganda mashina kichik tezlik va katta yuklanishda ishlasa, motorning 100-110°C gacha qizishi natijasida uning issiqlik rejimi yomonlashadi va quvvati pasayadi. Dem ak motor silindrlariga yuqori haroratli havoning kirishi uning quvvatini pasaytiradi. H avoning changliligi. Havodagi chang tarkibida 82% gacha kvars va korund minerallari mavjud. Ular yuqori qattiqlikka ega bo’lib, ishqalanuvchi sirtlarning abraziv yeyilishiga sabab bo’ladi. Havodagi changning miqdori doimiy bir xil emas, u ob-havo sharoitlari va boshqa ko’pchilik omillarga bog’liq. Yuqori harorat va uzoq m u d d at davom ida y o g ’ingarchilik miqdorining ju d a past b o ’lishi havoda chang miqdorining ortishiga olib keladi. RK-4 va KR1-4 kultivatorlari bilan g ’o ’za qator oralariga ishlov bcrilganda havoning changlanishi tuproqqacha bo'lgan masofaning ortishi bilan kamayadi. Bu ko'rsatkich kultivatorning yuqori sham ir sohalarida tayanch g’ildiragi o'qining sathiga nisbatan 10-12 m arta kam, agregatning tezligi 1,35 marta oshishi bilan havodagi chang miqdori o ’rtacha 1,3...1,5 marta oshadi. Agrégat sharnirlaridagi (minimal 0,005-0,001 mm va maksimal 0,60-0,90 mm) tirqishlarga chang kirib, birikma detallarining yeyilishini jadallashtiradi. Yeyilishning jadallashish darajasi chang zarrachalarining mineralogik tarkibi, o ’lchami va shakliga bog’liq. Tuproqdan agrégat detaligacha b o ’lgan masofa 15, 45, 65 sm bo’lganda shunga mos ravishda havodagi changda 20-25, 30-35, 50- 60% kremniy ikki oksidi. 60-70, 55-65, 40-45% alyuminiy, kalsiy, temir oksidlari va 10-15, 5-10, 2-5% turii element karbonatlari b o ’ladi. Yozda avlomobil yo'IIarida havodagi chang miqdori 1,5-2,0 g /m \ ekin maydonlarida esa 3,5 g /m 3 gacha yetadi. Sahrolardagi qum b o ’ronlari paytida havodagi ch an g m iqdori 17 g/m 3 ni tashkil qiladi. Chang bulutining barqarorligi va uning miqdori, asosan, tuproqning tarkibiga, mashinaning harakat tezligiga va y o ’nalishiga, sham olning kuchiga bog’liq. Y onilg’i-moylash m ate rja lla rin in g ifloslanishi. Abraziv zarrachalar detallarning ish qism lariga va ishqalanuvchi yuzalariga, asosan, yonilg'i va moy orqali tushadi. Bundan tashqari, abraziv zarrachalar vazifasini dctalni quyishda qolipdagi tuproqlarning qoldig’i, metall zarrachalari, abraziv asbob bilan ishlov berishdagi qoldiqlar, so’xta va boshqalar bajaradi. Abraziv itloslantiruvchi aralashmalarga birinchi navbatda tuproq ( y o ’l va dala) changi kiradi. T adqiqotlar shuni ko’rsatadiki, ish suyuqligi ifloslanishining 80% ini kvars zarrachalari va atmosfera changidagi metall (temir, alyuminiy) oksidlari hamda yuqori dispersli metall zarrachalar ko’rinishida b o ’lgan yeyilish m ahsulotlari tashkil qiladi. Bunday /arrachalaming qattiqligi Maoss shkalasi b o ’yicha 6,5...9 birlikni tashkil qiladi. G O ST 305-82 bo'yicha dizel yonilg’isi tarkibida m exanik q o ’shilmalar umuman bo’lishi m um kin emas. Ammo G O SN JTIning m a’lumotlariga qaraganda, yonilg'i neftni qayta ishlash zavodidan traktor brigadasi omborxonasigacha boTgan yo’lda va omborxonaning o ’zida 0,0005 dan 0,0630% gacha iiloslanadi. Yuqori harorat tufayli motor karterida qizigan moy sapundan, agregatlamnng birikish yuzalaridan, salnikli zichlamalardan va podshipniklaming qopqoqlaridan sizib chiqadi. Moyning qizishi uning oksidlanish tezligiga ta sir qiladi, harorat qancha yuqori bo’lsa, m oyning oksidlanish tezligi shuncha katta bo'ladi. Motordagi moyning harorati 50-60°C ga yetganda oksidlanish m e ’yorida bo'lib, haroratning yanada ortishi m oy oksidlanish jadalligining ortishiga olib keladi, natijada moy o'zining asosiy xususiyatlarini yo’qotadi.