Terapevtik kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda hamshiralik parvarishi

Simptomatikasi. Bemorlar, odatda, faqat buqoq paydo bo‘lib qolganidan noliydi. Buqoq bir tekis, sidirg‘a (diffuz), tugunli va aralash bo‘lishi mumkin. Ko‘pchilik kasallarda qalqonsimon bez funksiyasi buzilmaydi (eutireoid buqoq), ularning kamroq qismida bu funksiya pasaygan yoki kuchaygan bo‘ladi.

Qalqonsimon bez juda kattalashib ketganida qizilo‘ngach, traxeya, hiqildoq nervi bosilib qolishiga xos simptomlar paydo bo‘lishi mumkin. Bu yutish qiyinlashuviga, yo‘talish, nafasning izdan chiqishiga, ovoz bo‘g‘ilib qolishiga sabab bo‘ladi.

Endemik buqog‘i bor ayollarda jinsiy jihatdan yetilish kechikadi, hayz sikli buziladi. Endemik buqoq bilan og‘rigan kasallar bor oilalarda ba’zan kretinizmga mubtalo bolalar tug‘iladi. Tugunli buqoq ko‘pincha qalqonsimon bez rakiga aylanib ketadi.

Davosi. Endemik buqoq o‘choqlarida davlat nazorati yo‘li bilan buqoqqa qarshi chora-tadbirlar amalga oshiriladi. Bunday o‘choqlarda ro‘zg‘orga 1 tonnasida 25 g kaliy yodid bo‘ladigan osh tuzi ishlatiladi (yodlangan un, yodlangan tish pastasi, yodomarin va hokazo). Bolalar bilan homilador ayollarga haftasiga 2 marta 1 tabletkadan antistrumin ichib turish buyuriladi, unda kaliy yodid bo‘ladi.

Tugunli va aralash buqoqda operatsiya yo‘li bilan davo qilish o‘rinli. Qalqonsimon bez funksiyasi kuchaygan bo‘lsa, antitireoid vositalar, pasaygan mahallarda esa tireoid gormonlar buyuriladi. Konservativ davo naf bermaganda xirurgik davo o‘tqaziladi.