«temur va temuriylar» davri madaniyati (XIV asrning ikkinchi yarmi XV asr boshlari)

Hoja Ahmad Yassaviy maqbarasi — Turkiston shahrida XIV-asrning oxirlarida Sohibqiron Amir Temurning buyrugʻi bilan barpo etildi.
Turkiston shahridagi Ahmad Yassaviy binosi — oʻrta asr binokorligining yaqqol koʻrinishi.
U XII asrda ijod qilgan butun sharq dunyosiga mashhur qadimgi turkiyzabon shoiri,
sufizmning yassaviyya tariqati asoschisi Ahmad Yassaviyga atab barpo etilgan (Yassidan chiqqan maʼnosida) taxallusidir.
1815-yilda oʻzbek minglar sulolasining vakili Qoʻqon xoni Umarxon Hoja Ahmad Yassaviy qabrini ziyorat qildi,
70 qoʻchqorni qurbon qilib Shirk amal qildi va ushbu mashhur ziyoratgohning barcha shayxlariga sovgʻalar berdi .
Bu erda u nafaqat xon deb nomlanishini, balki amir ul-Muslimin (Musulmonlarning hukmdori) unvonini olishini eʻlon qildi
.[. Bu yerda davlat lavozimlariga tayinlashlar eʼlon qildi.
qadamjolar me’morchiligi ham o‘ziga xos tuzilishga ega. Temur Buxoroda Chashmai Ayub (1380y.) yodgorligini qurdiradi. Shunigdek, Temur Shahrisabzda ziyorat va dafn marosimlari uchun «hazira»-»Dor us-Siyozat» (1389-1400) xilxonasini qurdirgan. O‘g‘li Jahongir vafot etgach Shahrisabzda maqbara (hazrati Imom) qurdirgan. Unda Xorazm me’morchiligi an’analarini ko‘rish mumkin.
G oʻri Amir
Goʻri Amir yoki Amir Temur maqbarasi (14-asr oxiri — 1405-yil) — Samarqanddagi meʼmoriy yodgorlik.
Xalq orasida Goʻri Amir yoki Goʻri Mir (Mir Sayyid Baraka) deb nomlanib kelinadi.
Maqbaraga temuriylar sulolasiga mansub kishilar (Amir Temur, uning piri Mir Sayyid Baraka,
oʻgʻillari Umar-shayx, Mironshoh va Shohrux, nabiralari Muhammad Sulton, Ulugʻbek va boshqalar) dafn etilgan.
Boburning taʼkidlashicha, dastlab Temurning nabirasi Muhammad Sulton Mirzo Samarqand qalʼasi jan.da Toshqoʻrgʻon — chaqarda Madrasa qurdirgan.