Gazli xromatografiya qator turlarga boʻlinadi. Ulardan biri gaz-suyuqlik xromatografiyasi yordamida biologiya, kimyo va xalq xoʻjaligining koʻpgina tarmoqlarida moddalarning miqdor va sifat analizi oʻtkazilmoqda.
Gazli xromatografiyada tekshirilayotgan murakkab moddalar, asosan gaz holati va suyuqlik fazalari orasida taqsimlanadi. Suyuq fazadagi moddalar miqdorining gaz fazadagi moddalar miqdoriga boʻlgan munosabatiga koʻra aniqlanayotgan moddalar komponentlarga ajratiladi.
Gazli xromatografiyada tekshirilayotgan murakkab moddalar, asosan gaz holati va suyuqlik fazalari orasida taqsimlanadi. Suyuq fazadagi moddalar miqdorining gaz fazadagi moddalar miqdoriga boʻlgan munosabatiga koʻra aniqlanayotgan moddalar komponentlarga ajratiladi.
Oqsillarni xromatografiya usulida aniqlash.
Demak biz xromatografiya haqida tushunchaga ega bo’ldik. Oqsillarni xromatografiya usuli qog’ozli xromatografiya usuliga asoslangan.
Bu usulda maxsus filtr qogʻozlar qoʻllanadi. Qogʻoz ma’lum nuqtalari (start chizigʻi)ga xromatografiya qilinuvchi modda eritmalari kapilarlar yordamida shimdiriladi. Shuningdek start chizigʻiga tarkibi ma’lum boʻlgan va “guvoh” deb atalgan moddalar ham shimdiriladi. Soʻng bu qogʻoz maxsus tarkibga ega boʻlgan erituvchiga tushiriladi.
Bu usulda maxsus filtr qogʻozlar qoʻllanadi. Qogʻoz ma’lum nuqtalari (start chizigʻi)ga xromatografiya qilinuvchi modda eritmalari kapilarlar yordamida shimdiriladi. Shuningdek start chizigʻiga tarkibi ma’lum boʻlgan va “guvoh” deb atalgan moddalar ham shimdiriladi. Soʻng bu qogʻoz maxsus tarkibga ega boʻlgan erituvchiga tushiriladi.
Qogʻoz xromatografiyasining
Qogʻoz xromatografiyasining
erituvchining yoʻnalaishiga qarab:
• yuqoriga suriluvchi;
• pastga suriluvchi;
• ikki tomonlama;
• Gorizontal-aylanma xromatografiya turlari mavjud
Erituvchining qogʻoz boʻylab harakatlanishi va adsorbatlarning oʻzaro farqli boʻlgan sorbsiya qiymatlari hisobiga ular turli tezlik bilan harakatlanib oʻzaro ajraladi. Komponent harakat tezligining erituvchi harakat tezligiga boʻlgan nisbati taqsimlanish koeffitsiyenti Rf – deb ataladi. Uning qiymati komponent bosib oʻtgan masofaning (a) erituvchi oʻtgan (b) masofa (front chizigʻi)ga boʻlgan nisbati orqali aniqlanadi.
Erituvchining qogʻoz boʻylab harakatlanishi va adsorbatlarning oʻzaro farqli boʻlgan sorbsiya qiymatlari hisobiga ular turli tezlik bilan harakatlanib oʻzaro ajraladi. Komponent harakat tezligining erituvchi harakat tezligiga boʻlgan nisbati taqsimlanish koeffitsiyenti Rf – deb ataladi. Uning qiymati komponent bosib oʻtgan masofaning (a) erituvchi oʻtgan (b) masofa (front chizigʻi)ga boʻlgan nisbati orqali aniqlanadi.