Temir yo‘l muhandisligi

2. KYeSUVChI TIPLI EGRI ChIZIQLI AYRIGA EGA BO’LGAN ODDIY STRYeLKALI O’TKAZGIChNI LOYIHALAShTIRISh VA UNING BYeRILGAN EKSPLUATASIYa ShAROITLARIGA KO’RA HISOB-KITOBI
Strelkali o‘tkazgich temir yo‘l izining eng mas’uliyatli elementi hisoblanadi. Strelkali o‘tkazgich elementlarining to‘g‘ri tanlanishi va hisob-kitob qilinishiga ko‘p jihatdan poyezdlar harakati xavfsizligi bog‘liqdir. Geometrik hisob-kitob yordamida strelka elementlarining chiziqli o‘lchamlari va burchak parametrlari, krestovina qismlari, strelkali o‘tkazgichning o‘qli (bo‘lakli) o‘lchamlari, o‘tkazgich egri chiziqlarining ordinatalari, rels rubkalari uzunligi hamda strelkali o‘tkazgich epyurasini komponovkalash uchun zarur o‘lchamlar belgilab olinadi.
Strelkali o‘tkazgich asosiy parametrlari va elementlarining hisob-kitobi va ularga qo‘yiladigan talablar, hamda ilmiy jihatdan asoslangan ma’lumotlarga asoslanadi [1, 2, 3].

2.1. Loyihalashtirishning boshlang‘ich parametrlari
Strelkali o‘tkazgichni loyihalashtirish uchun parametrlarning bir qismi berilib, yana bir qismi boshlang‘ich hisob-kitob natijalariga ko‘ra belgilanadi.
Kurs loyihasida berilgan parametrlarga quyidagilar kiritiladi:
V_n–poyezdlarning to‘g‘ri yo‘l bo‘ylab harakatlanishining yo‘l qo‘yiladigan maksimal tezligi, V_n=130 km/soat= 36,11 m/s ;
V_b – xuddi shuning o‘zi, yon yo‘nalish bo‘ylab, V_b =45 km/soat=12,5 m/s;
J₀ –to‘satdan yuzaga keladigan so‘ndirilmagan gorizontal ko‘ndalang tezlanishning yo‘l qo‘yiladigan qiymati; J₀ = 0,273 m/s²
γ₀ –doimiy amal qiladigan (so‘ndirilmagan) tezlanishning yo‘l qo‘yiladigan o‘lchami; γ₀ = 0,383 m/s;
W₀ –poyezd ayri ustiga chiqqanida tezlik yo‘qotilishining yo‘l qo‘yiladigan o‘lchami (ayriga urilish tavsifi); W₀ = 0,228m/s;
W_k –(posherstniy) yo‘nalishda harakatlanganda g‘ildirak kontrrels va (usovoy) relsga urilishda yo‘l qo‘yiladigan tezlik yo‘qotilishi;