Temir-beton konstruksiyalarni tayyorlashda qo’llaniladigan armaturalar, ularning klassifikatsiyasi va fizik-mexanik hossalari

Ishchi armaturalar elementdagi cho’zuvchi zo’riqishlarni qabul qilish hamda konstruksiyaning siqilgan qismlarini kuchaytirish maqsadida qo’yiladi. Ishchi armaturalar hisoblash yo’li bilan qo’yiladi, ya’ni ularning diametrik, ko’ndalang kesim yuzasi va talab etiladigan soni hisoblash yo’li bilan aniqlanadi.

Ishchi armaturalar fazadagi vaziyatiga, qanday yo’nalishdagi kuchlarni qabul qilishiga qarab, bo’ylama, ko’ndalang va bukilgan armaturalar ko’rinishda joylashtiriladi.

Rasm

Konstruktiv va montaj armaturalari konstruktiv va texnologik talablar asosida qo’yiladi:

Konstruktiv va montaj armaturalari konstruktiv va texnologik talablar asosida qo’yiladi:

Konstruktiv armaturalar – hisoblashlarda nazarga olinmagan kuchlarni qabul qilishga mo’ljallangan (betonni kirishishi, temperaturani o’zgarishi, zaminni cho’kishi va h.k).

Montaj armaturalar - ishchi armatutralarni loyihadagi vaziyatda saqlash, ularni yassi yoki fazoviy karkaslarga biriktirish uchun hizmat qiladi yig’ma temir-beton konstruksiyalarda alohida temir-beton elementlarni o’zaro biriktirish yoki tutashtirish uchun quyma po’lat detallardan foydalaniladi.

Yig’ma temir-beton konstruksiya elementlarini ko’tarish, tushurish, tashish hamda montaj qilish uchun ilgaklari qo’yiladi.

Yig’ma temir-beton konstruksiya elementlarini ko’tarish, tushurish, tashish hamda montaj qilish uchun ilgaklari qo’yiladi.

Rasm

Armaturalarning fizik-mexanik hossalari

Po’lat armaturalarning fizik ko’rsatkichlari ular tayyorlanadigan po’latlarning fizik hossalari bo’yicha aniqlanadi. Shunga po’lat armaturalarning zichligi ρ = 7850 kg/m3 deb qabul qilinadi. Erish temperaturasi t0 = 15400 C

Po’lat armaturalar t 2500 C ˃ -450 C sharoitda o’zining mexanik xossalarini deyarli yo’qotmaydi. Lekin, ushbu intervaldan tashqarida po’lat armaturalar mo’rtlashib qoladi. Po’lat armaturalar mexanik hossalari bo’yicha ikki turga bo’linadi: 1) yumchoq po’lat armaturalar; 2) qattiq po’lat armaturalar. Yumshoq po’lat armaturalar uchun uning normative qarshiligi Rsn = σy deb qabul qilinadi. Qattiq po’lat armaturalar uchun esa Rsn = σu deb qabul qilinadi.