RNK sintezi (transkripsiya)
Joqarıda aytıp ótkeni sıyaqlı, belok sintezi ushın DNK matritsa bala almaydı. Belok sintezida genetikalıq informaciyanı DNK den belok sintezlovchi ribasomani arnawlı RNK lar támiyinleydi. RNK molekulaları makroerg tutqan ATF, GTF, STF hám UTF lardan DNK matritsasida, RNK-polimeraza fermentleri qatnasıwında sintezlanadi. RNK shınjırı DNK molekulasınıń bir bóleginde komplementar sistema tiykarında sintezlanganligi ushın, olardıń nukleotid qatarı bir-birlerine sáykes keledi.
Transkripsiya processinde úsh túrdegi RNK sintezlanadi. Informatsiya RNK ribosomadagi belok sintezi ushın matritsa bolib xızmet etedi. Transport hám ribosom RNK lar da belok sintezida tikkeley iskerlik korsatadilar. Replikatsiya hám transkripsiya processlerinde ulıwmalıq belgileri bolib, DNK molekulasınıń bir shınjırı matritsa sintezi ushın xızmet etedi. Lekin, bul processda saldamlı ayırmashılıqlar da jaq emes. Replikatsiyada DNK dıń eki shınjırı matritsa xızmetin otaydi. RNK sintezida DNK dıń bir bólegi matritsa rolin atqaradı. Bul fragmentler arnawlı bir genler toparın az ishine alǵan bolib, olardı transkriptonlar dep ataladı.
RNK sintezi RNK polimeraza fermenti qatnasıwında ámelge asadı. Organizmde bir neshe qıylı RNK polimeraza fermentleri anıqlanǵan:
Paydalanilģan ádebiyatlar
И.А.Каримов. Ўзбекистон иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш йўлида. Ўзбекистон. Тошкент, 1995.
И.А.Каримов. Қишлоқ хўжалиги тараққиёти — тўкин хаёт манбаи. Ўзбекистон. Тошкент, 1995.
Давлат таълим стандартлари ва ўқув дастури. «Шарқ» 2009 й
А.Қосимов, Қ.Қўчқоров, С.Тешабоев. Биохимия, Тошкент, “Ўқитувчи”, 1988.
А.С. Коничев, Г.А.Севастьянова. Молекулярная биология, Москва, «АСАДЕМА», 2003
А.Имомалиев, А.Зикриёев. Ўсимликлар биохимияси, Тошкент, “Меҳнат”, 1987.
A.Q.Qosimov, Q.Q.Qo`chqorov, D.X.Muborakova. Bioximiyadan amaliy mashg`ulotlar. “O`qituvchi”, 1987
В.П.Комов, В.Н.Шведова. Биохимия, Москва, «ДРОФА», 2004
Ё.Х.Тўрақулов. Биохимия, Тошкент, “Ўзбекистон”, 1996.
Ю.Б.Филиппович. Основы биохимии, Москва, «Высшая школа», 1985.
И.К.Проскурина. Биохимия, Москва, «ВЛАДОС ПРЕСС», 2001.
Qosimov A. va boshqalar. Bioximiya. Toshkent. «O`qituvchi», 1988.
R.Abdullaev va boshqalar. O`simliklar bioximiyasidan amaliy mashg`ulotlar. “O`qituvchi”, 1994.
R.F.Sultonov, N.M.Xolmuhamedova. Bioximiyadan amaliy mashg`ulotlar. Toshkent. Abu Ali ibn Sino nomidagi tibbiyot nashriyoti. 1995.
www.urss.ru.
lib-online.ru.
www.pereplet.ru.
www.5-ka.ru.
www.cultinfo.ru.
Do'stlaringiz bilan baham: |