Tema: Tramsport darejesin atqariwshi protokol tcp/ip protokolları stekining dúzilisi

Tarmaq júzesi paketler háreketi ushın marshrutni tańlaw hám paketlerdi deytagrammali usılda uzatıwǵa (baylanısıw ornatilmasdan) juwap beredi.

Tarmaq júzesi protokolları :

• 
  IP (Internet Protocol) tiykarǵı protokol - quramalı tarmaqlarda uzellar arasında paketlerdi deytagrammali usılda uzatıwdı támiyinlep beredi (RFC 791);
  
• 
  Marshrutlash protokolları - marshrutizatorlarning óz-ara tarmaq konfiguratsiyasi haqqındaǵı maǵlıwmatlardı almasınıwı hám marshrutlash kestein dúziw ushın mólsherlengen. Marshrutlash protokollarına mısallar : BGP (RFC 4271), OSPF (RFC 2328), RIP (RFC 1058);
  
• 
  IGMP (Internet Group Management Protocol) toparın basqarıw protokolı -IP-protokolına tiykarlanǵan tarmaqlarda maǵlıwmatlardı gruppalı (multicast) uzatıwdı basqarıw ushın mólsherlengen. IGMP maǵlıwmatlardı bir waqtıniń ózinde tarmaqtıń bir neshe túyinlerine uzatıw ushın paydalanıladı, mısalı, tele hám radioeshittirishni shólkemlestiriw ushın (RFC 3376 ).
  
• 
  Tarmaqlararo xabarlardı basqarıw protokolı ICMP (Internet Control Message Protocol) tarmaqta járdemshi wazıypanı oynaydı hám ol IP protokoldı toltırıwǵa xızmet etedi. Ol paketti uzatıwda júzege keletuǵın mashqalalardi tuwrılaw ushın qaratnmagan: eger paket joǵalsa, ICMP onı qayta jo'nata almaydı. ICMP protokolınıń wazıypası basqasha bolıp, ol paydalanıwshına onıń paketi menen júz bergen standart bolmaǵan jaǵdaylarda xabar beriw quralı esaplanadı. Bul waqıtta IP protokol paketti uzatadı hám ol haqqında unutadi. ICMP protokol bolsa tarmaq boyınsha paket háreketin «kuzatadi» hám, eger marshrutizator tárepinen paket tastap jiberilse, bul xabar derek-kómekshi feyilge jetkiziledi. Bul arqalı jiberilgen paket hám jiberiwshi ortasında teris baylanıs ornatıladı.
  

Házirgi waqıtta tarmaqlararo birgelikte háreketleniwdi ámelge asırıwshı eń keń tarqalǵan protokol IP protokolınıń 4-versiyası (IPv4) esaplanadı. IP-protikolining 6 -versiyası (IPv6 ) basqıshpa-basqısha engizilip atır.

• 
  Transport júzesiniń tiykarǵı waziypası ámeliy programmalar ortasındaǵı baylanıstı támiyinlewden ibarat. Transport júzesi informaciyalar aǵımın basqaradi hám isenimli uzatılıwın támiyinleydi. Onıń ushın tuwrı qabıl etilgenlikti tastıyıqlaytuǵın mexanizmnen paydalanılǵan bolıp, joǵalǵan yamasa qátelik menen jetip kelgen paketler qayta uzatıladı.
  

Transport tekshesiniń tiykarǵı protokolları :

• 
  TCP (Transmission Control Protocol) jalǵanıwdı basqarıw protokolı - ámeliy processler ortasında xabarlardı isenimli uzatıwdı támiyinlep beredi. Isenimli jetkiziwdi ámelge asırıw ushın logikalıq baylanısıw, uzatılıp atırǵan maǵlıwmatlardıń tolıqlıǵın baqlaw, maǵlıwmatlardı jetkiziwdi baqlaw hám uzatılıp atırǵan informaciya aǵısların basqarıwdan paydalanadı ;
  
• 
  UDP (User Datagram Protocol) paydalanıwshı diagrammaları protokolı - maǵlıwmatlardı deytagrammali usılda uzatıwdı támiyinleydi, tarmaq tekshesi hám ámeliy processler ortasında baylanıs wazıypasın atqaradı.
  
• 
  Ámeliy tekshe OSI modeli teksheleriniń joqarı bólegine sáykes keledi. Bul basqıshda ámeliy tekshede keń paydalaniluvchi servisler ámelge asırılǵan : aralıqtaǵı sistemalar ortasında fayllardı uzatıw protokolı (FTP), aralıqtaǵı terminaldı emulyasiyalash protokolı (Telnet), elektron pochta protokolı, atlarǵa ruxsat etiw protokolı (DNS), gipertekstni uzatıw protokolı (HTTP), IMAP, POP3, SNMP, SMTP, SSH, LDAP. Ámeliy programmalar tekshesindegi protokollar paydalanıwshınıń kompyuterlerinde jaylasadı.
  
•