Tema: T. Qayıpbergenovtıń dóretiwshiliginde kórkem ádebiy stildiń qollanılıwı Reje: I. Kirisiw II. Tiykarǵı bólim

Tema: T.Qayıpbergenovtıń dóretiwshiliginde kórkem ádebiy stildiń qollanılıwı

Reje:
I.Kirisiw

II.Tiykarǵı bólim
1) Qaraqalpaq kórkem ádebiy tiliniń haqqında
2) T.Qayıpbergenovtıń ómiri hám dóretiwshiligi
3) T.Qayıpbergenovtıń dóretiwshiliginde kórkem ádebiy stildiń qollanılıwı
III.Juwmaq
IV.Paydalanǵan ádebiyatlar


Kirisiw
Kórkemádebiy stil – awızeki hám jazba túrdegi kórkem sóz óneri. Sırtqı dúnyanı, jámiyetlik turmıstı obrazlar arqalı tanıwdıń bir túri. Haqıyqatında da kórkem ádebiyat – sóz óneri bolıp esaplanadı, jazıwshı-shayırlar kórkem sózdiń qúdireti menen súwret saladı, tek ǵana súwret sálıp qoymastan oǵan jan beredi, adam xarakterin ashıp beredi. Ádebiyat ta jámiyetlik sananıń bir túri bolıp esaplanadı.
Ol tábiyattı, turmıstı biliwge umtıladı hám ol tuwralı durıs túsiniklerdi kórkem obrazlar menen beredi. Sonıń ushın da kórkem ádebiyattıń sociallıq, turmıslıq áhmiyeti úlken, ol adamdı tárbiyalaw xızmetin de atqaradı. Kórkem ádebiyat Belinskiydiń kórksetkenindey ónerdiń (iskusstvonıń) basqa da túrlerinen óziniń jetekshilik qásiyeti hám qospalılıǵı menen parıq qıladı. Shınında da, sóz óneri ónerdiń basqa tarawlarına salıstırǵanda joqarı orında turadı. Mısalı, piyesa saxnalastırılıwı ushın eń dáslep onıń ádebiy nusqası-dramalıq shıǵarma jarıqqa shıǵıwı kerek, kino ékranlastırılıwı ushın onıń aldı menen scenariyi jazıladı yamasa muzika jazılıwı ushın oǵan qosıq tayar bolıwı shártli nárseler h'ám taǵı basqalar. Biraq kópshilik orinlarda kórkem sóz óneri ádebiyat ónerdiń ulıwma rawajlanıwına ayrıqsha sebepshi bolıp otıradı.
Ádebiyat negizinen adam haqqındaǵı táliymat onıń barlıq háreketlerin kórkem bayanlaw arqalı iske asadı. Adam balasındaǵı hár qıylı háreketler , jaqsı jaman qılıqlar ózine tán bolǵan minezler kórkem sóz járdeminde suwretlenedi. Adebiyat sóz benen súwret salıw. Adamzattıń barlıq keshirmelerin obrazlı túrde suwretlep beredi. Adebiyattıń ózine tán ózgeshelikleriniń biri ol massalıq xalıqlıq jámiyetlik áhmiyetke iye boladi. Yaǵnıy ol xalıqtıń múlki .Sonlıqtan ádebiyatta xalıqliq oy-pikir eń tiykarǵı orındı iyeleydi.
Adebiyatta ádebiy shıǵarmalar xalıq atınan sóyleydi hám tereń xalıqlıq máselelerdi ortaǵa qoyadı. Kórkem ádebiyattıń eki ózgesheligi onıń belgili avtorlarǵa iye bolıwı usı jaǵınan xalıq awız eki ádebiyatı, folklorlıq shıǵarmalar jazba ádebiyattan aj’ıralıp turadı. Ádebiyat kórkemlilikke tabınadi. Kórkemlilik obrazlılıq ádebiy shıǵarmalardıń negizi esaplanadı.
Kórkemlilik hár qanday ádebiy shıǵarmanıń gilti. Kórkem ádebiyatta hár bir sózge tereń poetikalıq máni jumsaladı. Ayrıqsha obrazlılıq mánıs beredi. Tereń poetikalıq máni obrazǵa júklenedi. Ádebiyat turmıs sabaqlıǵı ol insanlardı tárbiyalawdaǵı eń kúshli ideologiyalıq qural bolıp xizmet etedi. Ádebiyat usı tárepten taptırmaytuǵın kórkem ónerdiń bir túri.