Tema: Metodisttiń liderlik hám basshılıq qásiyetleri Tayarlag’an: Abubakirova Gulnur

Bunnan basqa, alımlar tálimmenejmentinin' birqatarózine tán qásiyetlergeiyeekenligin de aytıpótedi. Olararasındatómendegiqásiyetlerbaslıesaplanadı.
-tálim menejmenti «maqsetkemuwapıq» sózimenenanıqlanatuǵınruwxıyólshemgeiye;
Mektepke shekemgi tálim mekeme basshısı lawazımına qoyılatug'ın ta'jiriybe talapları belgilengenta'ptipteÓzbekstanRespublikası MSHT ministrligitárepinenbelgilenedi.
Basqarıw -tańlaw, qarar qabıllawjáneonıńatqarılıwınqadaǵalawprocesibolıptabıladı. Onıńtiykarǵımaqsetibarlıqbuwınlardaisleyalatuǵınjoqarı maman basqarıwshılardı tayarlawdan ibarat. Menedjment sociallıq-ekonomikalıq, sociallıq -huqıqıy, kibernetika hám basqa pánler menen baylanıslı bolıp tabıladı. Menedjment barinen burın ekonomikalıqteoriyapánimenenjaqınnanbaylanıslı. Ol ekonomikalıq nızamlardı bilip alıwǵa hám olarǵa uyqas túrde basqarıw processinde ekonomikalıq usıllardı qóllawǵa, hár bir xızmetkerge hám jámáátga tásir kórsetiwge tiykarlanadı.
ÓzbekstandaMenedjmentinińteoriyalıqtiykarlarıhámonıńtiykarǵıprintsiplerı XIV-XV-ásirlerdeÁmirTemurdáwirinde qáliplese baslaǵan. Ullısarkarda "Temurtúzikleri" shıǵarmasındamámleketti, áskerhámbasqalardıbasqarıwkórkemónerituwrısındaózkózqaraslarınaytıp, anıqlamabergen. Menedjmentpáninińteoriyalıqtiykarınbirneshejúzjıllar dawamında tóplanǵan ámeliy tájiriybe nátiyjeleri quraydı, olardı teoriyalıq tárepten tiykarlab hár qıylı konsepsiyalar, teoriyalıqideyalar, jumısprinsiplerihámusıllarıislep shıǵılǵan. Biraq bólek pán tarawı retindeMenedjment XIX -asrgekelipqáliplesebasladı. Basqarıwtúsiniginińtiykarlawshısı-amerikalıinjenerhámizertlewshi F. Teylor esaplanadı. BasqarıwprinciplerınTeylordıńzamanlasıfransuzalımAnriFayolislepshıqtı. Kárxanada ámelge asırılıp atırǵan barlıq operatsiyalardı ol altı gruppa (texnika, sawda, finans, buyım-múlkhámshaxslardıqorǵaw, esapkitob, basqarıw) gabolıp, basqarıwdı 6 -gruppaǵa kiritedi. Menedjment yamasa basqarıwdıń ob'yekti kárxana iskerligi, onıń sub'yekti bolsa basqarıw jumısın orınlawshı keńseler hám olardıń xızmetkerleri bolıp tabıladı. Menedjmentpenenarnawlıtayarlıqkórgen, basqarıwdıńnızam -qaǵıydalarınjaqsıbiletuǵınmamanqániygeler — jallanbabasqarıwshılar — menejerlarshuǵıllanadı. Olar xalıqtıń bólek sociallıq qatlamın skólkemlestiredi. Menedjmentińjoqarı (firma strategiyasınislepshıǵıw), orta (óndiris, satıw, bahabelgilew, miynettishólkemlestiriw), tómen (bólimsheńberindejumıstıshólkemlestiriw, kúnlikhárháptelikaylıqjumıstapsırmalarıatqarılıwınbasqarıw) buwınları bar. Soǵanmuwapıqhaldamenejerlerjoqarıdárejeli, ortakategoriyadaǵıhámtómenkategoriyadaǵımenejerlergebólinedi.
AyırımizertlewlerMenedjmenttishaxslardıńmáplinátiyjeleralıwkórkemóneri, depesaplaydı. JetiliskenMenedjmentińtánbelgileri: iskerlikke, izertlewgetárepdarlıq; ápiwayıstrukturahámazsanlıxızmetkerler; qarıydarǵajaqınlıq; ónimliliktitámiyinlewdeinsannıńsheshiwshiornı; isbilermenliktixoshametlentiretuǵınózbetinshemekemeetiwhuqıqı; tiykarǵıiskerliktúrinebaslanǵı**ibar; hámmedenkórejaqsıbolǵantarawǵakirisiw; erkinlik hám kúshli qadaǵalawdı birge qóllaw.
Menedjmentteoriyasıhámámeliyatıevolyusiyasihárqıylıqarawlardaózkórinisintaptı. XX-ásirdiń 50-60 jıllarında tiykarǵıitibarbasqarıwdıńshólkemlestirilgendúzilisineqaratılǵanbolsa, 60-70-jıllarda strategikrejelestiriwdenstrategikbasqarıwǵaótiwdáwiriboldı.
XX-ásirdiń ortalarına kelip Menedjment Ózbekstanda tez pát penen rawajlandi. 1966 jıldaOzR FA Kibernetikainstitutınıńshólkemlestiriliwi, akademik V. K. Qobulovbosshılıǵındaalıpbarılǵanteoriyalıq, metodikalıq, ámeliyjumıslarıRespublikadamenedjmentpáninińrawajlanıwınatiykarboldı.